کارخانه آسفالت

کارخانه آسفالت چیست؟

کارخانه آسفالت (Asphalt plant) به دستگاهی گفته می شود که برای ترکیب کردن نسبت مناسبی از سنگدانه ها (شن و ماسه) با قیر و فیلر (ماسه بادی)، جهت تولید آسفالت استفاده می شود. در کارخانه آسفالت معمولا شن و ماسه پس از پخته شدن به برج آسفالت منتقل شده و عملیات جداسازی، توزین، ترکیب و اختلاط روی آن انجام می شود.

انواع کارخانه آسفالت از نظر نوع آسفالت

آسفالت با توجه به نحوه ساخت و کابرد به دو دسته آسفالت گرم و سرد تقسیم می گردد. آسفالت گرم از ترکیب شن و ماسه داغ شده با قیر در دمای بالا در کارخانه آسفالت گرم تولید و آسفالت سرد از اختلاط شن و ماسه و قیر در دمای محیط و بدون نیاز به گرم کردن در کارخانه آسفالت سرد تولید می گردد.

کارخانه آسفالت سرد

کارخانه آسفالت سرد فاقد مشعل، خشک کن، دستگاه فیلتراسیون و سرندها بوده و نسبت به نوع گرم ساده تر هستند و اکثرا به صورت سیار (موبایل) می باشند.

کارخانه آسفالت گرم

در کارخانه آسفالت گرم شن و ماسه داغ یا پخته شده، در گرما با دیگر مواد ترکیب می شوند.

انواع محصولات کارخانه های آسفالت

آسفالت گرم

• قشر رویه (توپکا)
• قشر آستر (بیندر)
• اساس قیری
• ماسه آسفالت

آسفالت سرد (آسفالت سرد کارخانه ای)

انواع کارخانه آسفالت از نظر روش تولید

کارخانه آسفالت دسته ای

در کارخانه آسفالت دسته ای یا بچینگ که به صورت عمودی می باشد، کلیه مواد (شن، ماسه، قیر و فیلر) با توجه به اندازه آنها غربال شده و سپس طبق مقیاس های استاندارد، توزین و به صورت دسته ای با فاصله زمانی و توقف های متناوب مخلوط می شوند. آسفالت حاصل از این نوع کارخانه ها کیفیت بالایی دارند.

کارخانه آسفالت تولید مداوم

کارخانه آسفالت تولید مداوم یا درام میکسر افقی بوده و غربال و توزین در آن وجود ندارد. همچنین به دلیل مخلوط شدن پیوسته مواد، سرعت تولید این نوع کارخانه آسفالت بالا می باشد.

انواع کارخانه آسفالت از نظر قابلیت جابجایی

کارخانه آسفالت موبایل یا سیار

کارخانه آسفالت موبایل یا سیار (mobile asphalt plant) کارخانه نسبتا ساده ای است که دارای چند بخش جدا از هم و چرخ دار می باشد که امکان جابجایی کارخانه آسفالت را در کمترین زمان ایجاد می کند.

کارخانه آسفالت نیمه موبایل

کارخانه آسفالت نیمه موبایل به کارخانه آسفالتی گفته می شود که بعضی از بخش های آن از جمله برج آسفالت از کل کارخانه جدا هستند و امکان حمل و جابجایی در آن نیز وجود دارد.

کارخانه آسفالت ثابت

کارخانه آسفالت ثابت کارخانه ای است که بخش های مختلف آن ثابت هستند و امکان جابجایی و نصب مجدد در این نوع کارخانه وجود ندارد.

اجزا اصلی کارخانه آسفالت

• سیلوهای ذخیره (فیدرها)

در کارخانه های آسفالت چه نوع گرم و چه سرد، تعدادی سیلوی ذخیره با عملکردهای متفاوت وجود دارد. یکی از سیلوهایی که در هر دو نوع کارخانه آسفالت وجود دارد، سیلوی ذخیره مصالح سرد (فیدر) می باشد که معمولا دارای 4 بین یا مخزن نگهداری بوده و برای ذخیره و نگهداری شن و ماسه، فیلر و قیر مورد استفاده قرار می گیرد و سپس حجم مشخصی از مواد را به صورت تدریجی از طریق نقاله به مراحل بعدی هدایت می کند.

سیلوی ذخیره مصالح گرم نیز سیلوی دیگری است که در برج آسفالت کارخانه های آسفالت گرم قرار دارد. این سیلو وظیفه ذخیره مصالح گرم شده و انتقال آنها به میکسر را بر عهده دارد.

سیلوی ذخیره آسفالت سیلوی دیگری است که برای ذخیره آسفالت تولید شده تا زمان مناسب تخلیه آن مورد استفاده قرار می گیرد. وجود این سیلو در کارخانه آسفالت ضرورتی ندارد و در بعضی کارخانه ها، مصالح قبل از میکس در همان سیلوی ذخیره مصالح گرم نگهداری می شوند تا در زمان مناسب تخلیه ابتدا مخلوط شده و سپس از میکسر مستقیم خارج شوند.

• سیستم های انتقال مواد

نوار نقاله و الواتور از جمله دستگاه هایی هستند که جهت انتقال مواد به صورت افقی یا عمودی در کارخانه آسفالت مورد استفاده قرار می گیرند. نوار نقاله مصالح سرد را از فیدر به سمت درایر یا خشک کن به صورت افقی شیب دار منتقل می کند و الواتور نیز مصالح داغ شده و فیلر را به صورت عمودی از درایر به سمت برج آسفالت می برد.

• سیستم خشک کن

دستگاه خشک کن به کمک مشعل توربوجت مصالح را داغ می کند.

• اویل هیتر و فلاسک قیر

اویل هیتر دستگاهی است که با داغ کردن روغن باعث گرم شدن قیر در فلاسک قیر می شود.

• برج آسفالت

برج آسفالت شامل سرند (برای دانه بندی)، سیلوی ذخیره مصالح گرم و آسفالت، توزین (برای وزن کردن مصالح قبل از ترکیب) و میکسر (برای مخلوط کردن شن و ماسه با فیلر و قیر) می باشد. برج آسفالت فقط در کارخانه های آسفالت گرم با تولید به روش دسته ای یا بچ وجود دارد.

• سیستم فیلتراسیون

سیستم فیلتراسیون شامل اگزاست فن، سیکلون و بگ فیلتر می باشد که عمل تصفیه هوای آلوده حاصل از تولید آسفالت را برعهده دارد.

• سیستم کنترل

سیستم کنترل شامل اتاق کنترل و تابلوی فرمان می باشد. اتاق کنترل مرکزی است که اپراتور در آن از طریق تجهیزات و ابزارآلات کنترل دقیق و تابلوی فرمان کلیه عملیات های کارخانه آسفالت را کنترل می کند.

اقدامات آغاز کار کارخانه آسفالت

برای روشن نمودن کارخانه آسفالت، در اولین قدم باید نسبت به بررسی قطعات و تجهیزات جهت اطمینان از سلامت و آماده به کار بودن آنها اقدام کرد. در قدم بعد، اپراتور باید از کافی بودن مقدار قیر، سوخت و مصالح برای حداقل یک روز کاری، قبل از شروع کار مطمئن باشد.

از آنجایی که سوخت اضافی منجر به تولید دودی سیاه در مکنده شده و همچنین هوای اضافی باعث خاموشی مشعل توربوجت می شود، باید نسبت سوخت به هوا را در توربوجت طوری تنظیم کرد که دمای مصالح بیش از 180 درجه سانتیگراد نشود.

سپس مصالح برای غربال و تفکیک به سرند منتقل شده و پس از آن با توجه به ظرفیت میکسر، مقدار مشخصی از قیر، مصالح و فیلر (مطابق طرح اختلاط که به معنی تعیین مخلوط مناسب و به صرفه از قیر و مصالح است که آسفالتی استاندارد و مقاوم تولید کند) در میکسر مخلوط شده و آسفالت پخته می شود.

تعمیر و نگهداری کارخانه آسفالت

تعمیر و نگهداری به موقع کارخانه آسفالت، با توجه به پیچیدگی سیستم های آن، وجود گرد و غبار فراوان و همچنین حرارت بالا علاوه بر اینکه موجب بهبود هزینه های عملیاتی می شود، از خرابی و زیان گسترده در نتیجه ی بروز مشکلی کوچک، جلوگیری می کند. بنابراین ضروری است که به صورت دوره ای عملیات تعمیر، نگهداری و بازرسی دقیق انجام شود.

• در حین کار دستگاه، مشاهده و شنیدن دقیق یکی از مهمترین عوامل است. درصورت وجود هرگونه صدا یا شرایط غیرطبیعی فورا دستگاه باید متوقف شده تا اشکال کار مشخص شود.
• روغن کاری تجهیزات باید به صورت روزانه انجام شود.
• سرندها مطابق دفترچه تعمیر نگهداری باید به صورت روزانه بررسی شوند زیرا جزء تجهیزاتی هستند که در معرض خرابی قرار دارند.
• الواتورها و لوله های اویل هیتر برای جلوگیری از نشت یا انسداد باید بررسی شود.
• گرد و غبار از روی تجهیزات باید پاکسازی گردد.
• بعد از اتمام کار کارخانه آسفالت، دریچه های خروجی سیلوی ذخیره باید پاکسازی شود.
• تمام پیچ و مهره ها چک و سفت شود.

مطالب بالا تنها چند مورد از مواردی هستند که برای تعمیر و نگهداری دستگاه باید رعایت شوند. مطالعه دقیق دفترچه های تعمیر و نگهداری، تهیه لیست و چک کردن آن به صورت روزانه برای جلوگیری از خرابی و بروز مشکل حیاتی می باشد.

کاربرد دستگاه کارخانه آسفالت

همانطور که گفته شد، کارخانه آسفالت یکی از تجهیزات معدنی است که از طریق فرآوری مواد معدنی از جمله شن و ماسه و قیر طبیعی آسفالت تولید می کند. آسفالت ماده بسیار مهمی است که ویژگی ها و قابلیت های منحصر به فرد آن باعث شده کاربردهای متنوعی داشته باشد. یکی از مهمترین کاربردهای آسفالت، جاده سازی و افزایش سرعت حمل و نقل می باشد. همچنین عایق کردن پشت بام، مخازن آب، سرویس های بهداشتی و افزایش مقاومت سازه ها از جمله کاربردهای دیگر آن می باشد.