لوکس سنج یا لوکس متر یا سنجش شدت روشنایی

لوکس متر یا نورسنج چیست؟

لوکس متر یا لوکس سنج دیجیتال یکی از انواع تجهیزات اندازه گیری قابل حمل است که برای اندازه گیری روشنایی در یک محیط، از طریق اندازه گیری شدت نور به کار می رود. این ابزار اندازه گیری شدت نور را همانطور چشم انسان می بیند، اندازه گیری می‌ کند و با مقدار انرژی تابشی یا منعکس شده ارتباطی ندارد.

طیف مرئی طول موج های متفاوتی دارد و با حساسیت های مختلفی در چشم انسان ظاهر می شود که لوکس متر با در نظر گرفتن این موضوع شدت نور را اندازه گیری می کند. هایپر صنعت فامکو ارائه دهنده انواع لوکس متر در برندهای گوناگون می باشد.

مشخصات فنی لوکس متر یا نورسنج دیجیتال

لوکس متر شدت نور را دریافت و با استفاده از ضرایب تبدیل دستگاه دیجیتالی، شدت آن را نمایش می دهد. نحوه کار در ستگاه به این صورت است که سنسور های فتوولتیک سلینیوم و سیلیکون به کار رفته در آن نور را دریافت کرده و به وسیله آن تولید ولتاژ می کنند. ولتاژ تولیدی در صفحه نمایش طبق واحدی که تنظیم شده نمایش داده می شود. به طور کلی روشنایی ایجاد شده به وسیله شار نوری یک لومن بر روی سطحی برابر با یک متر مربع یا لوکس گویند.

بخش های مختلف دستگاه

به طور کلی لوکس متر ها دارای سه بخش اصلی می باشند.

• دریافت کننده نور
• پردازشگر نور
• نمایشگر

واحد های اندازه گیری نور

• لوکس (Lux)
• کاندلا (Candela)
• لومن (Lumen)

لوکس چیست؟

لوکس یکای شدت روشنایی در واحد SI است که به صورت شارنوری بر واحد سطح تعریف می‌شود. هر لوکس معادل یک لومن بر متر مربع است. در علوم نورسنجی، لوکس به عنوان مقیاسی برای سنجش شدت نوری که بوسیله چشم انسان درک می‌شود مورد استفاده قرار می‌گیرد. این واحد در علوم رادیومتری معادل واحد وات بر متر مربع است، اما در لوکس هر طول موج یک ضریب وزنی دارد که طبق تابع درخشندگی محاسبه می‌شود. تابع درخشندگی یا منحنی حساسیت چشم یا تابع بازده نوری، یک تابع یا منحنی است که میانگین حساسیت چشم انسان‌ها به نور را در طول موجهای مختلف مشخص می‌کند.

کاندلا چیست؟

کاندلا یکای شدت نور است. شدت نور همان نیروی تابیده شده از سمت یک منبع نور در جهت معینی است که به وسیله ی تابع روشنایی بدست می آید.در واقع منظور از شدت نور، احساس انسان از روشنایی نور تابیده از سوی یک سرچشمه نور در جهتی مشخص است که توسط تابع روشنایی (یک مدل استاندارد شده از حساسیت چشم انسان به طول موج‌های مختلف که با نام تابع اثرگذاری نور هم شناخته می‌شود) وزن داده می‌شود. یک شمع معمولی هم با تقریب نه‌چندان خوب یک کاندلا شدت نور دارد. اگر گسیل در برخی جهت‌ها به وسیلهٔ یک مانع کدر مسدود شود، گسیل در جهت‌هایی که مسدود نشده‌اند همچنان تقریباً ۱ کاندلا خواهد بود.کلمهٔ کاندلا در زبان لاتین به معنای شمع است.

لومن چیست؟

لومِن یکای شار نوری است. لومن مقدار نوری است که از یک چشمهٔ نقطه‌ای به شدت یک کاندلا داخل مخروطی به زاویهٔ فضایی یک استرادیان پخش می‌شود. (در سیستم استاندارد بین‌المللی واحدها، واحد زاویه فضایی استرادیان میباشد . استرادیان در فضای سه‌ بعدی برای شرح گستره دوبعدی زاویه‌ها کاربرد دارد، همان طور که برای توصیف زاویه‌ها در صفحه‌های دوبعدی از رادیان استفاده می شود.)

به طور کلی لوکس از واحد لومن مشتق می‌شود و لومن نیز از کاندلا گرفته می‌شود.

کاربرد لوکس متر یا لوکس سنج پرتابل

لوکس متر کاربرد های گوناگون دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

1. صنعت کشاورزی و گلخانه ها 
2. تحقیقات علمی
3. پزشکی
4. صنایع غذایی
5. صنایع رنگ سازی
6. پتروشیمی
7. روشنایی
8. عکس برداری

کاربرد لوکسی متر در بهداشت حرفه ای و سلامت کار

میزان روشنایی محیط یکی از پارامتر های اساسی در سلامت کار می باشد. در علم بهداشت حرفه ای، کنترل روشنایی و میزان مناسب شار نور با توجه به نوع کاربری فضا، توسط حسگرهای سیلیکونی لوکس متر اندازه گیری شده و پس از مقایسه با لوکس تعریف شده برای فضای مورد نظر، محیطی مناسب جهت بهینه سازی روشنایی و ایجاد شرایطی مناسب برای افراد حاضر در آن مکان می شود.

نحوه کار با دستگاه اندازه گیری لوکس متر

در ابتدا از عملکرد باتری و کالیبره بودن دستگاه مطمئن شوید. سپس با کلید Power اقدام به روشن نمودن دستگاه نمایید. در مرحله بعد محافظ در پوش روي سنسور را بردارید و واحد مورد نظر خود را جهت نمایش در دستگاه انتخاب نمایید، به طور مثال: لوکس (کلید Lux)، فوت کندل (کلید fc). جهت اندازه گیری شدت نور، سنسور را بر روی سطح جسم مورد نظر و بدون فاصله قرار دهید تا دقیق ترین مقدار توسط دستگاه نمایش داده شود. در صورت اتمام کار با نور سنج، با کلید Power دستگاه را خاموش و پوشش سنسور را مجددا در جای خود قرار دهید.

نحوه انتخاب لوکس متر یا لایت متر پرتابل

1. واحد های اندازه گیری
2. رنج اندازه گیری
3. دقت اندازه گیری
4. قابلیت داشتن کارت حافظه ثبت اطلاعات و در صورت وجود میزان حافظه
5. پراب سر خود بودن یا پراب جدا داشتن
6. دارا بودن قابلیت انتخاب منابع نور (به عنوان مثال فلورسنت، تنگستن، بخار سدیم، جیوه)
7. دارا بودن قابلیت اتصال به کامپیوتر