سه راهی لوله چیست؟
سه راهی نوعی از اتصالات لوله است که از آن برای تقسیم جریان اصلی به دو جریان و یا ترکیب دو جریان استفاده می شود. شکل سه راهی لوله شبیه حرف T انگلیسی می باشد، به همین دلیل آن را TEE می نامند.
مشخصات فنی سه راهی لوله
سه راهی ها از نظر نوع اتصال به لوله، زاویه اتصال به لوله، میزان تحمل فشار، هدف از استفاده و متریال مورد استفاده در انواع و اشکال مختلفی تولید می شوند که در ادامه به معرفی و بررسی مشخصات هر کدام می پردازیم.
انواع سه راهی لوله از نظر سایز
از نظر سایز سه راهی لوله را به دو مدل تقسیم می کنند:
- سه راهی مساوی: اگر سایز های سه طرف سه راهی با هم برابر باشند، به آن سه راهی مساوی گفته می شود.
- سه راهی تبدیل: اگر سایز های سه راهی با هم متفاوت باشند، به آن سه راهی نا مساوی (سه راهی نابرابر، سه راهی کاهنده) گفته می شود. که معمولا 2 طرفی که در یک راستا قرار دارند، مساوی بوده و طرفی که با زاویه نسبت به 2 طرف دیگر قرار دارد، کوچکتر می باشد.
انواع سه راهی از نظر زاویه ساخت
- سه راهی 45 درجه
- سه راهی 90 درجه
انواع سه راهی از نظر اتصال
سه راهی لوله از نظر نوع اتصال به چهار نوع تقسیم می شود:
سه راهی جوشی
سه راهی جوشی از طریق جوش لب به لب متصل می شود. انواع سه راهی جوشی فولادی براساس استاندارد ASME / ANSI B16.9 تولید می شوند که بر اساس این استاندارد باید دارای لبه های کونیک شده باشند. این سه راهی از سایزهای ½ اینچ تا 48 اینچ و در انواع سه راهی مستقیم و سه راهی کاهنده وجود دارند. این سه راهی ها انواع پلیمری نیز دارد، به طور مثال سه راهی پلی اتیلن جوشی، سه راهی پلیکا جوشی و غیره از انواع سه راهی پلیمری می باشند.
سه راهی ساکتی
سه راهی ساکتی فولادی عموما به روش فورج و براساس استاندارد ASME B16.11 ساخته می شود. سه راهی های پلیمری ساکتی انواع گوناگونی دارد که کاربرد بسیار دارند. سه راهی پرسی پنج لایه و سه راهی ساکتی پلیکا از انواع سه راهی های ساکتی پلیمری می باشد. روش اتصال این نوع سه راهی ها به صورت قرار گرفتن لوله در داخل دهانه آن ها و جوشکاری مرز بین لوله و سه راهی از بیرون می باشد. در انواع پلیمری از جوش پلیمری یا چسب های آببند برای این منظور استفاده می شود.
سه راهی لوله ساکتی فلزی
سه راهی لوله ساکتی پلیمری
سه راهی رزوه ای
سایز و درجه بندی سه راهی های رزوه ای یا دنده ای مانند اتصالات ساکتی می باشد. انواع فولادی آن براساس استاندارد ASME B16.11 ساخته می شود. سه راهی دنده ای پنج لایه، سه راهی پلی اتیلن پیچی از انواع پلیمری اینگونه سه راهی ها می باشد.
سه راهی لوله رزوه ای فلزی
سه راهی لوله رزوه ای پلیمری
سه راهی فلنجی
سه راهی های فلنجی بیشتر در لوله های سایز بالا و فشار بالا استفاده می شود و در انتهای این اتصالات سه فلنج جوش داده می شود. سه راهی های فلنجی فولادی براساس استاندارد ASME B 31.3 ساخته می شود. شیر سه راهی چدنی یکی از پرکاربرد ترین نوع این اتصالات می باشد.
متریال سه راهی
سه راهی ها متریال مختلفی دارند از جمله:
- سه راهی های آهنی
- کربن
- استیل استنلس
- استیل چدنی
- سه راهی های غیر آهنی
- آلومینیومی
- برنجی
- مسی
- سه راهی های پلیمری
- پلی اتیلن
- پنج لایه
- تک لایه
- پی وی سی
- یو پی وی سی
استاندارد های تولید سه راهی
سه راهی ها فولادی عموما براساس استاندارد ASME / ANSI B16.9 برای اتصالات جوشی و همچنین استاندارد ASME / ANSI B16.11 برای اتصالات فشار قوی تولید می شوند که اتصالات فشار قوی به روش فورج، اتصالات جوشی درزدار به روش جوشکاری و اتصالات جوشی مانسمان هم به روش فورج تولید می شوند.
عوامل مهم در انتخاب سه راهی
در انتخاب سه راهی ها مانند دیگر تجهیزات پایپینگ باید موارد مختلفی را مورد بررسی قرار داد از جمله این موارد:
- سایز و ابعاد
- ضخامت دیواره
- مقاومت در برابر فشار و دما
- مقاومت در برابر خوردگی
- استاندارد تولید
- متریال
- درزدار یا بدون درز بودن (اتصالات فولادی)
و به طور کلی در نظر داشته باشید که اتصالات باید از نظر ابعاد، متریال و استاندارد همانند لوله یا سایر اتصالاتی که باید به آن متصل می شوند، باشند.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید