اتوکلاو چیست؟

اتوکلاو یا دستگاه استریل کننده بخار که از تجهیزات آزمایشگاهی محسوب می شود، یکی از مهمترین و پرکاربردترین دستگاه های مورد استفاده در مراکز درمانی از جمله آزمایشگاه ها، دندانپزشکی، بیمارستان، کلینیک ها و صنایع گوناگون از جمله صنعت مربوط به بتن و مصالح ساختمانی می باشد.

از این دستگاه در صنعت، آزمایشگاه های تحقیقاتی، میکروبیولوژی و استریل ابزار و تجهیزات مورد استفاده در دامپزشکی، خالکوبی، پرسینگ و غیره که بهداشت تجهیزات اهمیت ویژه ای دارد، به صورت گسترده استفاده می شود. اتوکلاو ها به وسیله حرارت بخار آب تحت فشار، تجهیزات را استریل یا سترون می کنند. منظور از سترون کردن، حذف کردن همه میکروب ها به وسیله حرارت بخار آب تحت فشار یا سایر روش های استریلیزاسیون می باشد.

اتوکلاو ها محفظه ای بسته هستند و در انواع مدل های رو میزی و ایستاده و با طول های متفاوتی ارائه می شوند، دوام و کیفیت بسیار خوبی دارند و اغلب در دمای بالاتر از 100 درجه سانتی گراد که آب به بخار تبدیل می شود به کار گرفته می شوند. از آنجایی که اتوکلاو ها در دمای بالا کار می کنند، برای استریل وسایل پلاستیکی حساس، گزینه مناسبی نیستند.

کاتالوگ معرفی تجهیزات آزمایشگاهی فامکو

انواع دستگاه اتوکلاو

اتوکلاو ها از نظر محیط مورد استفاده، درجه حرارت و تجهیزاتی که استریل می شوند، دارای انواع مختلفی هستند. اتوکلاو ها از نظر محیط مورد استفاده، درجه حرارت و تجهیزاتی که استریل می شوند، دارای انواع مختلفی هستند و در بخش های مختلف مراکز درمانی از جمله بیمارستان ها، مطب ها و کلینیک ها، انواع آزمایشگاه ها و صنایع و حتی در منزل قابل استفاده هستند، همچنین ممکن است دستگاه اتوکلاو بنا به نیاز و حوزه کاری خریدار، دارای مشخصات دو یا چند اتوکلاو معمول باشد.

اتوکلاو خانگی

اتوکلاو هایی که در حجم های کمتر ساخته می شوند را دستگاه اتوکلاو خانگی می نامند و برای استریل وسایل در منزل علی الخصوص در شرایطی که اعضای خانواده به بیماری های عفونی دچار باشند، کاربرد دارند.

اتوکلاو آزمایشگاهی

اتوکلاوهای آزمایشگاهی در حجم های متفاوتی هستند و دستگاه به صورت کامل (تمامی قسمت های درب، مخزن و کاور)، از جنس استیل می باشد. معمولا دارای سیستم های مصرف بهینه انرژی، کنترل میزان پسماند دمای المنت دستگاه، کنترل سطح آب، برد دیجیتال با تکنولوژی مدولاسیون پهنای پالس PWM (Pulse Width Modulation) و گیره نگهدارنده درب دستگاه هستند.

اتوکلاو آزمایشگاهی

اتوکلاو بیمارستانی

اتوکلاو های بیمارستانی یا اتوکلاو دیگی در حجم های متفاوت و انواع تک درب، دو درب و گراویتی هستند. معمولا دارای برد الکترونیکی دیجیتال، فیلتر هپا (فیلتر بیولوژی) در ورودی هوای اتاقک دستگاه و پرشر مکانیکی می باشند. اتوکلاو های دیجیتال دارای 2 برنامه دمایی 121 و 134 درجه سانتی گراد هستند و میزان دما بر اساس تحمل دمایی تجهیزات انتخاب می شود.

اتوکلاو بیمارستانی

اتوکلاو کلینیکال

اتوکلاو های کلینیکال دارای درب تمام اتوماتیک هستند اما قابلیت باز شدن به صورت دستی را نیز دارند. بدنه آنها از جنس استیل ضد زنگ می باشد و دارای برد الکترونیکی هوشمند، فیلتر هپا (فیلتر بیولوژی) در ورودی هوای اتاقک، خشک کن هیتری در دستگاه، سنسوری جهت تشخیص کیفیت آب، امکان ارائه گزارش به وسیله کابل پرینتر و خروجی پورت USB، مولد بخار با سرعت بالا، سیکل کاری سریع، پمپ خلا قوی، تست نفوذ پذیری و نشتی بخار هستند.

اتوکلاو کلینیکال

اتوکلاو دندانپزشکی

اتوکلاو های دندانپزشکی دربی تمام اتوماتیک همراه با امکان باز شدن به صورت دستی دارند. معمولا بدنه آنها از جنس فولاد و مخزن آن، استیل می باشد. این دستگاه ها دارای برد الکترونیکی هوشمند، خشک کن هیتری مجزا در دستگاه، پمپ خلا، فیلتر هپا (فیلتر بیولوژی) در ورودی هوای اتاقک دستگاه، مولد سریع بخار، تست نشتی و نفوذ پذیری بخار می باشند.

اتوکلاو دندانپزشکی

اتوکلاو بتن

دستگاه های اتوکلاو بتن در صنایع و آزمایشگاه های مربوط به تولید و بهره برداری از مصالح ساختمانی، بتن، سیمان و غیره جهت تولید بتن اتوکلاو تحت فشار که مقاومت بسیار خوبی دارد، کاربرد دارند.

اتوکلاو بتن

اتوکلاو گروه N

اتوکلاو های گروه N یا کلاس N که به آنها اتوکلاو های سطلی نیز می گویند، فاقد پمپ خلا می باشند و در دمای حدود 120 درجه سانتی گراد کار می کنند. این دستگاه برای استریلیزاسیون تجهیزات جامدی که بدون حفره و پوشش هستند، استفاده می شود و جهت استریل وسایل دارای پوشش مثل پارچه و وسایل حفره دار، گزینه مناسبی نمی باشد.

اتوکلاو گروه N

اتوکلاو گروه S

اتوکلاو های گروه S یا کلاس S، مجهز به پمپ خلا جهت خارج کردن هوا از محفظه به صورت کامل و سیکل خشک کن هستند و جهت استریل کردن کلیه تجهیزات جامدی که دارای پوشش و حفره یا فاقد آنها هستند، استفاده می شود.

اتوکلاو گروه S

اتوکلاو گروه B

اتوکلاو های گروه B یا کلاس B نسبت به اتوکلاو های کلاس N و S، کامل تر هستند، دارای پمپ خلا قوی، سیستم فشار و دمای بالا بوده، سیکل کاری آن سریع می باشد و علاوه بر کلیه تجهیزات جامدی که پوشش و حفره دارند یا فاقد آن می باشند، مواد نساجی را نیز استریل می کنند. این اتوکلاو، پیشرفته ترین کلاس اتوکلاو می باشد و در بیمارستان ها، کلینیک های دندانپزشکی و صنعت به صورت گسترده استفاده می شوند.

اتوکلاو گروه B

اتوکلاو سریع

اتوکلاو های سریع در مواردی مانند کلینیک های دندانپزشکی و اتاق عمل که به حجم کمتری برای استریل تجهیزات نیاز دارند، مورد استفاده قرار می گیرند.

اتوکلاو سریع

اتوکلاو درجه بالا

اتوکلاو های درجه بالا در محدوده دمایی 132 تا 134 درجه سانتی گراد کار می کنند.

اتوکلاو درجه بالا

اتوکلاو درجه پایین

اتوکلاو های درجه پایین در محدوده دمایی 121 تا 123 درجه سانتی گراد کار می کنند.

اتوکلاو درجه پایین

نکات مهم در انتخاب دستگاه اتوکلاو

اتوکلاو ها در حجم های متنوعی ساخته می شوند و دارای دما های متفاوتی هستند، بنابر این لازم است کاربر بر اساس نیاز خود به انتخاب دستگاه اقدام کند. در ضمن دستگاه های اتوکلاو لزوما در یک حوزه استفاده نمی شوند و امکان استفاده از اتوکلاو آزمایشگاهی در مراکز درمانی یا صنایع گوناگون نیز می باشد، همچنین لازم است ظرفیت دستگاه بر اساس میزان استفاده و کاربری انتخاب شود.

در انتخاب دستگاه باید به ویژگی هایی همچون اتوکلاو رومیزی و ایستاده، نحوه کار، فشار و برق مورد نیاز، میزان مکش هوا و غیره توجه شود.

بعضی از اتوکلاو ها دارای سیستم هشدار، چاپگر جهت ثبت عملیات استریل و سیستم Water Clean برای عدم نیاز به آب مقطر و اتصال مستقیم به لوله کشی آب شهری می باشند که در صورت نیاز باید به وجود یا عدم وجود این قابلیت ها در دستگاه توجه شود.

چمبر دستگاه می تواند جنس های متفاوتی داشته باشد اما چمبری که از جنس فولاد ضد زنگ (Stainless Steel) بوده و المنت دور تا دور آن باشد تا حرارت به صورت یکنواخت در اتوکلاو توزیع شود، انتخاب بسیار مناسبی می باشد. در ضمن بررسی های لازم درباره شرکت سازنده و معتبر بودن آن برای وجود ضمانت و خدمات پس از فروش صورت گیرد.

نکات مهم در استفاده از دستگاه اتوکلاو

مناسب بودن میزان آب در دستگاه اهمیت بالایی دارد و نباید بیشتر از سه چهارم اتوکلاو، از آب پر شود و بالاتر از انتهای قسمت پایین محفظه بخار دستگاه برود. در ضمن اگر در دستگاه رسوب ایجاد شد، حتما از آب مقطر استفاده شود.

در مواقعی که اتوکلاو روشن است، نباید وسیله ای در داخل آن گذاشته یا خارج شود و بهتر است پیچ های رو به روی هم در درب دستگاه به صورت همزمان بسته شود تا درب کاملا یکنواخت محکم شود و بخار از آن خارج نشود.

بسته بندی مناسب تجهیزات برای استریل مهم می باشد و لازم است به چیدمان توجه شود که فشرده نباشند و کاربر نباید تجهیزات استریل شده را پیش از خشک شدن، از دستگاه خارج کند. کیسه ها باید به صورت شل و با 75 درصد ظرفیت بسته بندی شوند تا بخار آب کاملا آزادانه در دستگاه جریان یابد. کیسه هایی که تجهیزات در آن قرار می گیرند باید باز گذاشته شوند یا سوراخ هایی در ناحیه بالایی آنها ایجاد شود تا بخار به راحتی در کیسه وارد شود و تجهیزات کاملا استریل شوند. برای اتوکلاو مایعات، حجم ظرفی که نمونه در داخل آن قرار داده می شود باید 2 برابر حجم نمونه باشد. درضمن وسایلی که نوک تیزی دارند، نباید درون کیسه اتوکلاو قرار گرفته شوند و لازم است از ظرف هایی که برای زباله های نوک نیز، طراحی شده اند، استفاده شود تا تحت عنوان زباله برنده و تیز دفع شوند.

برای استریل ظروف شیشه ای، باید شیشه ها به پهلو قرار داده شوند تا هوا به خوبی در آنها جریان داشته باشد و جهت استریلیزاسیون ظروف مایع، فقط یک سوم آن پر شود. از قرار دادن مواد رادیو اکتیو و مایعات قابل اشتعال در دستگاه اتوکلاو خودداری شود.

درب های دستگاه استریل کننده بخار بر اساس میزان فشاری که در آن استفاده می شود، دارای قفل های متنوعی همچون مکانیکی، الکترومگنتی و غیره می باشند اما در تمامی مدل ها لازم است از باز کردن درب آن تا هنگامی که فشار دستگاه به صفر برسد، خودداری شود.

لازم است از عدم نشت بخار از تمام سیستم های اتوکلاو اطمینان حاصل شود، در صورت وجود نشتی بخار، اگر رفع نشود به درز ها و اتصالات سیستم آسیب وارد می شود و موجب تعویض کامل سیستم دریچه ایمنی خواهد شد.

جهت پیشگیری از سوختگی در حین استفاده از اتوکلاو، کاربر باید صورت خود را از دستگاه دور نگه دارد و از تجهیزات حفاظتی همچون دستکش عایق و عینک محافظ چشم استفاده کند.

اجزای اتوکلاو

دستگاه اتوکلاو دارای محفظه داخلی یا چمبر برای قرار دادن ظرف ها و انجام استریل، محفظه خارجی، سیستم کنترل، برد الکتریکی، سیستم خلا و تله بخار، پمپ وکیوم، مولد بخار، فن، نگه دارنده سینی، المنت، مخزن آب، کندانسور، دریچه ایمنی و بخار، درب و فشارسنج محفظه داخلی و خارجی، شیر برقی، سنسور دما، سوپاپ اطمینان و سیستم خنک کننده میعانات می باشد.

در اطراف محفظه داخلی، لوله هایی وجود دارد که در آن بخار آب قرار گرفته و موجب یکنواختی دما در محفظه می شوند، در نتیجه در بهبود فرآیند استریلیزاسیون موثر می باشند. المنت ها نیز باعث تبدیل آب به بخار می شوند. سیستم کنترل به منظور تنظیم پارامتر های دما، فشار و زمان در اتوکلاو به کار برده می شود.

سیستم خلا، هوای داخل محفظه اتوکلاو را با بخار آب، جایگزین می کند و تله بخار به منظور حذف میعانات ایجاد شده در درون محفظه استفاده می شود.

مخزن آب برای ذخیره آب مورد نیاز برای استریل وجود دارد و مولد بخار به منظور گرم کردن آب،ایجاد بخار و تزریق آن به داخل چمبر در دستگاه می باشد و معمولا زیر محفظه اتوکلاو قرار می گیرد.

سوپاپ اطمینان، یک شیر ایمنی می باشد که فشار به وسیله آن کنترل شده و برای افزایش ایمنی دستگاه استفاده می شود.

شیر برقی ها وظیفه باز و بسته کردن منفذ های مختلف دستگاه را بر عهده دارند و بنا به نوع اتوکلاو، تعداد آنها متفاوت می باشد.

پمپ وکیوم در اغلب اتوکلاو ها وجود دارد و با ایجاد فشار منفی در چمبر، فرآیند مکش را انجام می دهد و هوای داخل محفظه را تخلیه و بخار را وارد آن می کند.

درب دستگاه محفظه داخلی را از محیط بیرون جدا می کند و دارای فشارسنج محفظه می باشد که میزان فشار بخار آب موجود در محفظه را سنجیده و در صورت بالا بودن آن، به دستگاه اعلام می کند که مانع باز شدن درب شود.

دریچه بخار جهت ایحاد محدودیت برای عبور بخار آب و دریچه ایمنی برای جلوگیری از ایجاد فشار بیشتر از حد مجاز در محفظه استفاده می شود.

اساس کار اتوکلاو

دستگاه های اتوکلاو بر اساس ویژگی ترمودینامیک آب که ماده ای خالص می باشد، کار می کنند. در حالت طبیعی سطح دریا که فشار یک اتمسفر می باشد، آب در حالت مایع می جوشد و در دمای 100 درجه سانتی گراد به بخار تبدیل می شود. اگر فشار کمتر شود، آب در دمای پایین تر و اگر فشار بیشتر شود، در دمایی بالاتر به نقطه جوش می رسد. در این دستگاه با کنترل میزان فشار بخار آب، دمای محفظه اتوکلاو ممکن است به دمای بیشتر از 100 درجه سانتی گراد و با کنترل میزان دما، به فشار بالاتر از فشار اتمسفر برسد.

دستگاه های اتوکلاو دارای اصول عملکرد یکسانی هستند و در تمامی آنها پس از قرار دادن تجهیزات در داخل محفظه، درب آن قفل می شود و تبدیل آب به بخار به دو روش صورت می گیرد؛ در حالت اول ممکن است آب به صورت مستقیم به محفظه دستگاه وارد شده، توسط المنت هایی که در اطراف آن وجود دارد، گرم شود و در دمای 100 درجه سانتی گراد به بخار تبدیل شود. در حالت بعدی آب وارد مولد بخار می شود و پس از تبدیل شدن به بخار، وارد محفظه داخلی می شود. از آنجاییکه وجود هوا مانعی برای نفوذ بخار به تجهیزات می باشد، تمام هوای موجود در محفظه داخلی با بخار آب جابجا می شود و میزان دما و فشار افزایش می یابد. برنامه مناسب زمانی و دمایی بنا به میزان تحمل دمایی تجهیزات به دستگاه داده شده و پس از اینکه فشار و دما به میزان مطلوب برسد، فرآیند استریل شروع و زمان استریلیزاسیون توسط اتوکلاو از ابتدای این لحظه حساب می شود. بخار موجود در محفظه، تحت فشار قرار گرفته و از دریچه آزاد می شود. تجهیزات موجود در محفظه در بازه زمانی تعیین شده خشک شده و فشار و دمای موجود در محفظه داخلی به فشار محیط بر می گردد. محفظه مجدد از هوا پر می شود، استریلیزاسیون توسط اتوکلاو به اتمام می رسد و با وجود اینکه وسایل هنوز هم کمی گرم می باشند اما کاربر می تواند درب دستگاه را باز کند.

استریلیزاسیون اتوکلاو

وسایل مختلف، تحمل دمایی یکسانی ندارند، از این رو پیش از استفاده از دستگاه اتوکلاو لازم است به نوع وسیله توجه شود. تنها وسیله های شیشه ای که قابل قرار گرفتن در اتوکلاو هستند، پیرکس می باشد، اما اگر درب شیشه های پیرکس محکم بسته شود، احتمال منفجر شدن شیشه وجود دارد. پلی پروپیلن از دیگر تجهیزاتی می باشد که قابل اتوکلاو هستند. این وسایل، پلاستیکی بوده و به منظور نفوذ بهتر بخار، بهتر است مقداری آب درون بسته بندی ریخته شود تا انتقال گرما به خوبی صورت گیرد. کاغذ را نمی توان با اتوکلاو استریل کرد اما اگر بسته بندی تجهیزات از جنس کاغذ باشد، اشکالی ندارد اما پس از استریل به وسیله اتوکلاو قابل استفاده مجدد نیستند.

تجهیزات فلزی برای اتوکلاو کردن مناسب هستند اما لازم است قبل از استریل، قسمت های پلاستیکی، واشر و غیره که امکان ذوب شدن دارند، باز شود.

روش استفاده از دستگاه اتوکلاو

در ابتدا کاربر درب دستگاه را باز می کند، اقدام به تمیز کردن ظرف های استریلیزاسیون کرده، تجهیزات را به روش مناسب، بسته بندی می کند، در داخل دستگاه قرار می دهد و درب آنرا می بندد. بسته بندی تجهیزات قبل از استریل موجب کاهش آلودگی وسایل پس از استفاده از اتوکلاو می شود. بسته بندی ها می توانند از جنس کاغذ های غیر بافته شده یا کرپ، پارچه و پلاستیک پروپیلن باشند. در بعضی از اتوکلاو ها باز و بسته شدن درب دستگاه به صورت الکترومکانیکی و در بعضی به صورت دستی می باشد. برنامه استریلیزاسیون مناسب وسایل بنا به میزان تحمل دمایی تجهیزات به دستگاه داده می شود تا فشار، دما و زمان استریل اتوکلاو مشخص شود.

در ابتدای فرآیند استریل، تخلیه هوا و وارد شدن بخار به داخل محفظه انجام شده و بسته هایی که محافظ تجهیزات هستند، استریل می شوند. فشار هوا در محفظه افزایش یافته، بخار با وسایلی که استریل می شوند در تماس قرار می گیرد و با انتقال گرما، بخار بیشتری وارد محفظه و بسته بندی ها شده و فشار و دما ثابت می شوند. هرچه دما و فشار بیشتر باشد، به زمان کمتری برای انجام فرآیند استریلیزاسیون نیاز می باشد. پس از اتمام زمان برنامه داده شده به دستگاه، فشار محفظه کاهش می یابد تا زمانیکه فشار محفظه داخلی با فشار اتمسفر یکسان شود و فرآیند استریل به اتمام برسد. حالا کاربر می تواند درب اتوکلاو را باز کند و تجهیزات استریل شده را از دستگاه خارج کند.

پس از اتمام استریل وسایل، ابتدا دستگاه خاموش شود و دریچه خروج بخار باز شود تا فشار محفظه داخلی صفر شود. تا زمانیکه دما و فشار دستگاه به میزان عادی نرسیده، درب آن باز نشود. حین باز شدن دریچه خروجی، جهت جلوگیری از سوختگی، کاربر صورت خود را به آن نزدیک نکند.

اتوکلاو ها معمولا با برق 220 ولت و فرکانس 50 هرتز کار می کنند. اگر اتوکلاو دارای نوسان در محدوده 180 تا 220 ولت باشد، در عملکرد دستگاه اختلالی ایجاد نمی شود اما اگر نوسان از این محدوده بیشتر باشد، باید از ترانسفورماتور استفاده شود. در ضمن مکان قرارگیری اتوکلاو در زمان فرآیند استریلیزاسیون، تاثیرگذار می باشد و معمولا زمان استریل با افزایش ارتفاع از سطح دریا، بیشتر خواهد شد.

نگهداری و کالیبراسیون دستگاه اتوکلاو

دستگاه اتوکلاو باید در محیطی قرار گیرد که دارای تهویه مناسبی باشد تا گرما و رطوبت ایجاد شده در حین استریلیزاسیون باعث صدمه به کاربر نشود. همچنین فضای قرارگیری دستگاه باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا دستگاه به درستی کار کند، کف محیط نیز باید نسبت به رطوبت و گرما مقاوم باشد.

اتوکلاو ها باید به صورت منظم کنترل و سرویس شوند تا از عملکرد صحیح دستگاه، اطمینان حاصل شود. برای بررسی می توان از اندیکاتور های بیولوژی یا شیمیایی استفاده شود و به منظور بررسی دما و زمان از نوار های شیمیایی مخصوص استفاده شود.

به منظور پیشگیری از اتلاف گرما، درب دستگاه در مواقعی که استفاده نمی شود، بسته باشد و شرایط فشارسنج ها و دماسنج ها بررسی شود. قسمت های جلوی اتوکلاو، کنترل ها و دستگیره دستگاه با پارچه مرطوب و بدون پرز تمیز شود. برای تمیز کردن محفظه داخلی دستگاه از سیم و اسکاچ استفاده نکرده و با مواد پاک کننده بدون کلر تمیز شود. اگر محلول حاوی کلر استریل می شود، هرگز با محلول های اسیدی تمیز نشود زیرا کلر موجب خوردگی نواحی استیل ضد زنگ خواهد شد. قسمت های خارجی که نسبت به زنگ زدگی مقاوم هستند با پاک کننده های ملایم مانند کلراید اتیلن تمیز شود.

کاربرد دستگاه اتوکلاو
  • استریل تجهیزات پزشکی در بیمارستان، آزمایشگاه، دامپزشکی، دندانپزشکی و غیره
  • از بین بردن میکروب ها در صنایع غذایی
  • استریلیزاسیون در صنایع شیمیایی و دارویی
  • ضدعفونی و استریل تجهیزات مورد استفاده در پرسینگ و تاتو
  • استریل و ایجاد محیط مناسب جهت انجام آزمایش های میکروبیولوژی و تحقیقاتی

پارامتر های تاثیر گذار در استریلیزاسیون با اتوکلاو

در استریل تجهیزات به وسیله دستگاه استریل کننده بخار، پارامتر های زیر تاثیر گذار هستند:

زمان استریلیزاسیون

زمان لازم برای استریلیزاسیون بنا به نوع تجهیزات، متفاوت می باشد. زمان مورد نیاز برای استریل تعدای از وسایل قابل اتوکلاو به صورت حدودی در جدول ذکر شده است.

زمان مورد نیاز برای استریل انواع تجهیزات در اتوکلاو
نوع تجهیزات زمان مورد نیاز برای استریل (دقیقه)
مواد چرب و روغنی 120
تجهیزات فلزی حفره دار و شیشه آلات 20
محلول‌های آبی موجود در ظروف شیشه‌ای تا حجم ۱۰۰۰ میلی ‌لیتر 20
م حلول‌های آبی موجود در ظروف شیشه‌ای تا حجم ۱۰۰ میلی‌ لیتر 10
تجهیزات حفره دار مانند پانسمان های جراحی 5 تا 10

دمای استریلیزاسیون

دمای استاندارد برای استریل با دستگاه اتوکلاو 121 درجه سانتی گراد می باشد اما بنا به تحمل دمایی و نوع تجهیزات، فرآیند استریلیزاسیون تا دمای 134 درجه سانتی گراد نیز صورت می گیرد.

فشار استریلیزاسیون

دمای جوش آب، 100 درجه سانتی گراد می باشد اما این دما جهت از بین بردن کامل میکروارگانیسم ها و استریلیزاسیون کافی نیست. نقطه جوش با فشار رابطه مستقیم دارد، افزایش فشار هوا باعث رسیدن نقطه جوش آب به 121 درجه سانتی گراد شده و فرآیند استریل به خوبی صورت می گیرد.

حجم تجهیزات و ظرفیت دستگاه اتوکلاو

توجه به ظرفیت دستگاه اتوکلاو و تعداد تجهیزاتی که داخل دستگاه قرار می گیرد، اهمیت ویژه ای دارد. هرچه حجم و تعداد تجهیزات بیشتر باشد، به زمان بیشتری برای استریل نیاز است. اگر وسایل زیادی در داخل دستگاه قرار دارد بهتر است زمان مورد نیاز برای استریل، 5 تا 10 دقیقه بیشتر تنظیم شود.

جنس سینی دستگاه اتوکلاو

معمولا برای استریلیزاسیون تجهیزات، آنها را در یک سینی قرار داده و سپس درون اتوکلاو می گذارند. سینی های پلاستیکی که جنس آن پلی پروپیلن می باشد در برابر حرارت مقاوم هستند و نسبت به سایر سینی های پلاستیکی، گزینه مناسب تری می باشند. به هر حال پلاستیک، عایق حرارتی می باشد و در صورت استفاده از سینی پلاستیکی بهتر است به زمان مورد نیاز برای استریل، حدود 5 دقیقه اضافه شود. اگر از سینی با جنس استیل ضد زنگ استفاده شود به دلیل رسانایی گرمایی بالا بهتر است زمان مورد نیاز برای استریلیزاسیون، حدود 5 دقیقه کمتر از حالت عادی تنظیم شود.

رابطه بین دما، فشار و زمان استریل دستگاه اتوکلاو

وسایل و تجهیزات، تحمل دمایی متفاوتی دارند و برای استریلیزاسیون در اتوکلاو، به دما، فشار و زمان متفاوتی نیاز دارند که دستگاه طبق آن، تنظیم می شود. مقدار های متداول موردنیاز جهت استریل بر اساس استاندارد جهانی در جدول ذکر شده است. حداقل زمان مورد نیاز برای استریل تجهیزات از زمانی که دستگاه به دمای لازم رسیده باشد، محاسبه می شود.

رابطه بین دما، فشار و زمان استریلیزاسیون در دستگاه استریل کننده بخار
دمای داخلی دستگاه اتوکلاو (سانتی گراد) فشار داخلی دستگاه اتوکلاو (کیلو پاسکال) حداقل زمان مورد نیاز جهت استریل تجهیزات (دقیقه)
121 تا 124 200 15 تا 20
125 تا 129 250 10 تا 15
130 تا 134 300 5 تا 10

دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید

captcha


امتیاز:

دیدگاه کاربران
المیرا پورتقی
ارسال شده در : ﺳﻪشنبه 08 فروردین 1402

سلام، ببخشید ما یک اتوکلاو 10 لیتری داریم. سیستم حرارت و فشار درست کار می کند ولی ویال بیولوژیکی که برای تست دستگاه استفاده می کنیم، جواب نمی دهد در صورتیکه در دستگاه های دیگه، ویال درست جواب می دهد. ممنون اگر راهنمایی کنید.

مدیر سایت
ارسال شده در : چهارشنبه 16 فروردین 1402

سلام سرکار خانم پورتقی عزیز، این امر، بستگی به برند و نوع سیستم کنترلر دستگاه دارد که در اتوکلاوهای مختلف متفاوت می باشد، از این رو توصیه می شود با شرکت تولید کننده تماس گرفته شود.

محمود محبتی
ارسال شده در : ﺳﻪشنبه 08 آذر 1401

سلام، برای استریل کردن توربین و آنگل دندانپزشکی، کدام اتوکلاو مناسب هست؟

مدیر سایت
ارسال شده در : چهارشنبه 09 آذر 1401

سلام جناب محبتی عزیز، اتوکلاو های کلاس B و S مناسب هستند، البته ترجیح بر به کارگیری اتوکلاو های کلاس b می باشد.

صدری
ارسال شده در : شنبه 09 مهر 1401

سلام، لطفا در مورد دستگاه اتوکلاو 60 و 70 لیتری توضیح و عکس بارگذاری کنید. نوع Quick چند لیتری است؟ ممنون.

مدیر سایت
ارسال شده در : دوشنبه 11 مهر 1401

سلام دوست عزیز، لطفا نوع کلاس کاری (b یا n) مورد نظرتان را ذکر نمایید.