اکچویتور پنوماتیک

اکچویتور پنوماتیک چیست؟

اکچویتور در صنایع با نام عملگر نیز شناخته می شود، انواع مختلفی دارد. یکی از پر مصرف ترین اکچویتورها، عملگر های پنوماتیکی هستند که به آنها اکچویتور یا عملگر بادی نیز گفته می شود.

اکچویتور پنوماتیکی یا عملگر بادی یکی از قطعات صنعتی مکانیکی بوده که نسبت به فشار جریان به صورت لحظه ای و یا با برنامه از پیش تعریف شده سریعا عکس العمل نشان می دهند. این عملگر ها حین استفاده، باید دائما از سوی یک منبع تغذیه هوای فشرده تحت فشار باشند. از این رو در مواقع ضروری و لازم، برای کنترل یا باز و بسته کردن شیرآلات از آنها استفاده می شود. این عملگر های پنوماتیکی بر اساس گشتاوری که تولید می شود دسته بندی می شوند و هر کدام برای ارائه بهترین کارکرد، متناسب با مواد و فشار خاصی بکار می روند. بنابراین برای انتخاب اکچویتور پنوماتیک بایستی فشار جریان و سیال درون لوله و همچنین سایز شیرآلات مورد استفاده را مدنظر قرار داد.

مشخصات فنی اکچویتور پنوماتیک

برای اینکه بتوان شیر را به صورت همزمان با حالت های کاملا باز یا کاملا بسته و به طور درصدی کنترل کرد یک دستگاه بسیار کار آمد به نام پوزیشنر را به همراه اکچویتور بر روی شیر نصب کرده و آن را از طریق سیگنال های آنالوگ به دست آمده از پوزیشنر به درصد دلخواه و مورد نیاز به حالت های کمی باز و یا کمی بسته در می آوریم.

مقدار گشتاور های تولیدی اکچویتور بادی یا عملگر پنوماتیکی متفاوت و البته بسیار کار آمد برای موقعیت های مختلف می باشند، برای نمونه گشتاور های تولیدی از کمترین که مقدار 40N.m بوده شروع شده و به بالاترین مقدار گشتاور که 270N.m می باشد می رسد. از دیگر گشتاور های تولید شده می توان به مقدار های 52N.m، 63N.m، 75N.m، 83N.m، 92N.m، 105N.m ،125N.m 140N.m ،160N.m ،190N.m ،210N.m ،240N.m اشاره کرد. دستگاه های اکچویتور بادی بر طبق استاندارد های جهانی تولید و با برند های معتبر عرضه گردیده است.

انواع اکچویتور پنوماتیک

• اکچویتور پنوماتیک دیافراگمی
• اکچویتور پنوماتیک پیستونی

اکچویتور پنوماتیک یا عملگر بادی دیافراگمی

این عملگر های پنوماتیک دو منظوره بوده و برای نصب هم بر روی شیر های با حرکت خطی و هم شیر های با حرکت دورانی مفید و کار آمد هستند. نمونه ای از این اکچویتور ها با یک فنر برگشتی تولید می شود، به این منظور که گاها در سیستم فشار هوا و تزریق آن به آکچویتور کاهش میابد در این زمان ها فنر برگشتی موجود در اکچویتور بادی به برگشت دیافراگم به جای خود کمک بسیاری می کند.

نوع دیگری نیز از این عملگر های پنوماتیک وجود دارد که به آن اکچویتور دیافراگمی یا دبل اکشن گفته می شود. این نوع عملگر واکنش سریعتری نسبت به بسته شدن شیر تحت فشار هوای فشرده نشان می دهد، و هر زمان به هر دلیلی فشار هوای فشرده قطع شود شیر را به حالت کاملا باز در آورده و در همین پوزیشن نگه می دارد تا زمانی که دوباره فشار هوا اعمال شود.

اکچویتور بادی یا عملگر پنوماتیک پیستونی

اکچویتور های پیستونی در ساختار خود دارای یک سیلندر به همراه یک پیستون لغزنده است که در جهت آببند کردن پیستون نسبت به سیلندر از اورینگ های مخصوص با درصد تحمل فشار و دمای بالا استفاده شده است، و سیلندر که که به واسطه قاب ریخته گری شده در بدنه شیر طراحی شده است. از این رو فضای کافی جهت استفاده و نصب دیگر قطعات جانبی کنترل مهیا می باشد.

لازم به ذکر است که این دسته از عملگر های پنوماتیک استفاده کمتری نسبت به عملگر های دیافراگمی داشته اما مزایا و کارایی های خاص آنها باعث می شود که در برخی از صنایع خاص مانند سیستم های فشار بالا و دارای سیال های خاص مورد استفاده قرار گیرند.

نحوه عملکرد اکچویتور پنوماتیک

اکنون نحوه عملکرد اکوچیتور پنوماتیک را شرح خواهیم داد. اکچویتور بر روی شیرآلات نصب شده تا درست در زمان های معین و بر طبق دستورالعمل یا گاه در صورت لزوم در زمان های اضطراری به واسطه هوای فشرده ای که کمپرسور موجود در سیستم فراهم کرده است، دهانه شیر را به صورت نیمه باز یا نیمه بسته جهت کاهش فشار جریان و کنترل آن یا کاملا باز و کاملا بسته در آورد. به این منظور، اکچویتور در زمان مقرر فشار هوا را به چرخ دنده و از چرخ دنده به میله یا شافت شیر انتقال می دهد و باعث هر کدام از این فعالیت ها می شود. از این رو از اکچویتور بادی یا عملگر پنوماتیکی در محیط های خطرناک، غیر قابل دسترس و مخصوصا بر روی شیرآلات با سایز های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.

اجزای اکچویتور خطی پنوماتیک

• میله پیستون
• آب بندی میله
• پیستون و آب بندی
• لیمیت سوئیچ باکس پنوماتیک: لیمیت سوئیچ باکس یکی از قطعات و جزئی از تجهیزات الکترومکانیکی می باشد، که از یک عدد محرکی که به یک سری اتصالات متصل شده، تشکیل شده است که این اتصالات عموما در تنظیمات صنعتی، بودن یا نبودن یک ماده، نزدیک بودن یا نبودن یک ماده (مایع یا جامد یا گاز) را برای لیمیت سوئیچ باکس فراهم و مهیا می کنند. این سوئیچ ها مانند شیر های برقی ضد انفجار بوده و سلامت سیستم را با وجودشان تضمین می کنند.
• شیر برقی پنوماتیک: این شیر ها مسئولیت جابجایی و انتقال فرمان را به عملگر ها دارند، که در صنایع آنها را به نام سلونوئید نیز می شناسند. این شیر ها با وجود ساختار ساده و سهولت بسیاری که برای نصب و انجام کار دارند اما نقش واقعا مهم و با ارزشی را در سیستم ها ایفا می کنند، از این رو به پر مصرف ترین قطعات در صنعت های مختلف تبدیل شده اند. یکی دیگر از مزیت های شیر های برقی ضد انفجار بودن آنهاست به همین خاطر طول عمر و کارایی بسیار بالایی را دارند.

برند های معتبر اکچویتور پنوماتیک

• اکچویتور پنوماتیک روتورک (ROTORK)
• اکچویتور پنوماتیک آئوما (AUMA)
• اکچویتور پنوماتیک نوجیکس (NOGIX)
• اکچویتور پنوماتیک مگا (MEGA)
• اکچویتور پنوماتیک آئوموتو (AUMOTO)
• اکچویتور پنوماتیک آلفا (ALPHAIR)
• اکچویتور پنوماتیک ترک (TORK)
• اکچویتور پنوماتیک یورو کنترل (EURO CONTROL)
• اکچویتور پنوماتیک پروال (PROVAL)
• اکچویتور پنوماتیک روپو (ROPO)
• اکچویتور پنوماتیک فیشر (FISHER)
• اکچویتور پنوماتیک پنووال (PENUVAL)

کاربرد های اکچویتور پنوماتیک

اکچویتورهای پنوماتیک به عنوان عملگر شیر های قطع و وصلی، شیر های کنترلی، شیر های فشار شکن و غیره در صنایع مختلف به منظور کنترل فرآیند ها کاربرد دارند مانند:

• پالایشگاه ها
• نیروگاه ها
• صنایع غذایی
• صنایع شیمیایی
• صنایع داروسازی
• صنایع تصفیه فاضلاب

مزایای اکچویتور پنوماتیک

• تهیه هوای فشرده آسان و ارزان
• وجود فنر این دستگاه ها را قابل اطمینان تر کرده است.
• بالا رفتن راندمان عملکرد اکچویتور با افزایش فشار هوای گرم
• ساختار ساده و خرابی کم و به نسبت آن تعمیرات کمتر
• تحمل بار های سنگین
• نیرو و سرعت بالا
• بدون ایجاد گرمای بیش از حد
• دوام بالا و جایگزین مقرون به صرفه
• بی خطر بودن در استفاده