تعمیر دیگ بخار یا بویلر

سرویس و تعمیرات تخصصی بویلر

برای درک بیشتر فرآیند تعمیر و سرویس بویلر ابتدا یک تعریف کلی از این تجهیز ارائه می کنیم. بویلر یا دیگ بخار مجموعه ای متشکل از لوله هاست که گرمای ناشی از احتراق را به سیالی که درون این لوله جاری است منتقل می کند. بر طبق این فرآیند آب داغ شده یا تبدیل به بخار می شود. که در نهایت این آب داغ و یا بخار تولید شده برای گرمایش یا تولید توان استفاده می شود.

اجزای تشکیل دهنده بویلر (دیگ بخار)

1. بدنه اصلی دیگ
2. کوره یا آتش دان
3. لوله دود (پاس دو)
4. لوله دود (پاس سه)
5. محفظه احتراق
6. اتاقک دود
7. شاسی
8. پوسته
9. مشعل
10. پمپ تغذیه
11. آب ورودی
12. خروجی دیگ
13. سوپاپ اطمینان
14. کنترل سطح
15. شیر تخلیه
16. پرشر سوئیچ
17. بارومتر

در حالت کلی می توان با توجه به ساختار بویلر ها نقاط حیاتی و حساسی که بیشتر نیاز به تعمیر و نگهداری دارند را مورد بررسی قرار می دهیم. اجزای اصلی بازرسی های دوره ای بویلر شامل موارد زیر است:

تعمیر و سرویس مشعل

1. بدین منظور ابتدا درب جلویی را باز کرده و وضعیت آجر های نسوز را چک کنید.
2. بستن و آب بندی درب جلویی دیگ با واشر نسوز
3. باز کردن درب عقبی بویلر و بررسی آجر های نسوز
4. بستن و آب بندی کردن درب عقب بویلر با استفاده از واشر نسوز
5. نظافت و تمیز کاری بخش آتشخوار و لوله خروج دود
6. بررسی محفظه دیگ آب گیر از لحاظ رسوب، خوردگی و غیره
7. بازبینی شیر قطع کن سطح آب پایین (Cut off Valve)
8. نظافت سیستم پودر کننده هوا (Air Atomizing System)
9. بازرسی تجهیزات کنترل مانند همبند ها (Inter Locks)
10. چک کردن نحوه عملکرد بادزن ها
11. روشن کردن مشعل و راه اندازی بویلر و پیدا کردن نقاط نشت
12. بررسی احتراق و کیفیت شعله مشعل

در حالت کلی در مدت زمانی که از بویلر استفاده نمی شود، باید شرایطی را مهیا نمود که این تجهیز در بهترین حالت ممکن نگهداری شده و از خوردگی لوله های درون بویلر و بدنه نیز جلوگیری شود. به این منظور نحوه نگهداری محفظه احتراق و ناحیه تولید بخار با یکدیگر متفاوت است.

نگهداری و سرویس بویلر

1. روش خشک
2. روش تر

روش خشک سرویس بویلر

روش خشک برای زمانی پیشنهاد می شود که بویلر برای مدت زمان نسبتا طولانی مورد استفاده و بهره برداری قرار نگیرد.

1. در روش نگهداری خشک باید اطمینان حاصل شود که کلیه مجراها و منافذ دیگ بویلر از رطوبت عاری بوده و سعی شود تجهیز بویلر در بالای دمای نقطه شبنم نگهداری شود. این موضوع باعث می شود که از میعان بخار موجود در هوا جلوگیری شده و میزان خوردگی دیگ بویلر را کاهش می دهد.
2. پس از خشک شدن کامل دیگ بویلر کلیه منافذ و و مجراهای ورود و خروج هوا را به طور کامل مسدود کنید و از مواد شیمیایی جاذب رطوبت مانند آلومینای فعال و یا سیلیکاژل استفاده شود.
3. هر دو ماه یکبار باید وضعیت دیگ بویلر از لحاظ خشک بودن و نبود رطوبت چک شود.
4. دیگ بخار باید نظافت شده و در صورت لزوم باید رسوب گیری شود.

روش تر سرویس بویلر

در روش نگهداری و سرویس بویلر در روش تر، عموما برای مدت زمان کوتاهی لازم است که این تجهیز مورد استفاده قرار نگیرد. به طور مثال در آخر هفته و یا مسافرت های طولانی مدت روش تر پیشنهاد می شود. در این روش باید دستورالعمل های نگهداری و سرویس بویلر در روش تر را مد نظر قرار دهیم:

1. دیگ بخار باید تمیز شود.
2. دیگ بخار باید آبگیری و تخلیه شود. که بدین منظور سه روش کارآمد مد نظر است:
   • اگر دیگ بخار فاقد سوپر هیت می باشد، تا حجم استاندارد از آب هوا زدایی شده و مواد محافظ باید پر شود.
   • اگر بویلر دارای بخش سوپر هیت قابل تخلیه باشد مانند مورد بالا عمل کنید.
   • اگر بخش سوپر هیت بویلر فاقد مجرای تخلیه باشد، بخش سوپر هیت را با آب بخار برگشت و ماده نگهدارنده پر کنید و سپس دیگ بخار را با یک حجم متعارف و استاندارد با آب هوا زدایی شده و مواد محافظ پر کنید.
3. به منظور یکسان سازی محلول درون دیگ بویلر می توان از یک پمپ برای گردش آن استفاده کرد.
4. به صورت میزان غلظت مواد شیمیایی درون دیگ بویلر چک شود تا در صورت نیاز مواد شیمیایی اضافه شود.

نگهداری بخش احتراق بویلر

در حالت کلی و برای نگهداری صحیح و کارآمد بویلر می بایست بخش احتراق بویلر به سرعت پاکسازی شود. زیرا رسوبات و دوده های باقی مانده در این محل عموما از مواد آلی و اسیدی تشکیل شده است. این ترکیبات علاوه بر خاصیت اسیدی جاذب رطوبت نیز می باشد. بنابراین با به وجود آمدن محیط اسیدی مکان مناسبی به جهت خوردگی و پوسیدگی تدریجی تجهیزات مربوط به بخش احتراق را پدید می آورد.

برای رفع این عیوب و مشکلات اقدامات زیر پیشنهاد می شود:

1. برای نگهداری محفظه احتراق بویلر باید بلافاصله بعد از خاموش شدن آن، نسبت به تمیز کاری و دوده زدایی اقدام شود. تاخیر در انجام این مرحله فرآیند نظافت را با مشکل مواجه می کند.
2. رسوب تشکیل شده روی تجهیزات را می توان با استفاده از هوای فشرده پاکسازی کرد.
3. بعد از عملیات نظافت می بایست سطوحی که پاک شده اند را با استفاده از یک پودر قلیایی مانند هیدرات منیزیم آغشته کنید تا میزان اسیدیته شدن محل پاک شده را تا حدودی خنثی کند.

رفع عیب در دیگ بویلر

در این مرحله قصد داریم به برخی از عیوب متداول در فرآیند سرویس بویلر بپردازیم.

غلظت مواد درون آب دیگ بخار استاندارد نیست.

• میزان تزریق مواد کم بوده است.
• دستگاه تزریق معیوب است.
• سیستم تصفیه به درستی کار نمی کند.

در دیگ بخار کف مشاهده می شود.

• میزان غلظت املاح آب دیگ بالاست.
• مقدار قلیایی بودن آب دیگ بخار بالای حد مجاز است.
• مواد کف زا و روغن های پایه صابونی وارد محفظه دیگ بخار شده اند.
• میزان مصرف سوخت نوسان دارد و شعله تولید شده با حرارت متغیر و نامتعادل به بویلر اعمال می شود.

سطح اب در شیشه اب نما دارای نوسانات شدیدی است.

• درون محفظه دیگ بخار آب در حال کف کردن است.

دیگ بویلر آب گیری نمی شود.

• شیر تغذیه بویلر که روی منبع تعبیه شده، بسته است.
• فیلتر آب ورودی کثیف است.
• اتصال های برقی اشتباه است.
• رله اضافه بار مشعل عمل کرده است.
• فیزو مدار پمپ سوخته است.
• کلید پمپ روشن نباشد.
• دور موتور پمپ آب برعکس است.
• سیستم کنترل سطح آب معیوب است.
• شناور گیر کرده است.

مشعل استارت نمی شود.

• فیوز مدار سوخته است.
• کنتاکتور مشعل معیوب است.
• مشعل در حالت توقف باشد.
• ایراد در مدار الکتریکی
• چشم الکتریکی در مقابل نور باشد.
• رله اضافه بار مشعل عمل کرده است.
• در مشعل محکم بسته نشده است.
• اتصال های برقی به مشعل محکم نیست.

موتور های مشعل و فن کار می کنند، ولی شعله ای ایجاد نمی شود.

• اتصالات الکتریکی صحیحی بسته نشده یا شل بسته شده اند.
• کلید های فشاری هوا عمل نکرده باشند.
• میکرو سوییچ های دمپر هوا و سوخت در مسیر عمل نکرده باشند.
• منبع سوخت خالی است.
• کثیف بودن فیلتر سوخت
• عدم تناسب نسبت هوا و سوخت
• بسته بودن و یا مسدود بودن شیر های مسیر سوخت

دیگ بخار نشتی دارد، علت چیست؟

• ایراد در لوله کشی و یا خوردگی در لوله کشی
• معیوب بودن مبدل حرارتی
• فشار بیش از حد
• معیوب شدن قطعات داخلی مثل شیر فشار و آب بند های پمپ
• ایراد در کاسه نمد و فرسودگی درزگیر

فشار دیگ پایین است و دیگ قفل شده است، علت چیست؟

فشار دیگ را می توانید با نگاه کردن فشارسنج داخلی ببینید. در حالت عادی فشار دیگ باید 1.5بار باشد. اگر فشار دیگ کمتر از 1بار باشد دیگ نمی تواند به درستی کار کند. فشار کم دیگ باعث سرد شدن رادیاتورها و کمبود آب گرم شود. علل کاهش فشار دیگ بخار عبارتند از:

• نشتی داخلی سیستم که باعث کاهش آب در سیستم و در نتیجه کاهش فشار می شود.
• ایراد در اتصالات و آب بند ها
• نشت از سوراخ های اجزای اصلی دیگ بخار که ناشی از خوردگی می باشد باعث افت فشار می شود.
• ایراد از رادیاتور هایی که به تازگی تخلیه شده است.

فشار پایین دیگ را می توان با فشار مجدد دیگ رفع کرد. این شامل باز کردن حلقه، و پر کردن دیگ است تا آب دوباره وارد سیستم شود.

دیگ بخار چگونه به حالت کتری می رسد؟

وجود یک قطعه معیوب در سیستم و یا تجمع رسوبات آهکی در دیگ باعث کند شدن حرکت آب و در نتیجه گرم شدن آب می شود. این افزایش دما دیگ بخار باعث می شود که آب سریع گرم شود و به نقطه جوش برسد در این حالت بخار زیادی تولید می کند که داخل آن محبوس می شود که این هوای محبوس شده باعث صدای سوت مانند صدای کتری می شود. به این حالت از دیگ بخار، کتری دیگ بخار می گویند.

برای رفع این مشکل باید قطعه معیوب را تعویض کرده و برای از بین بردن رسوبات آهکی اقدام به تمیز کردن دیگ بخار کرد. البته راه حل این مشکل بستگی به شدت آن دارد بهتر است برای رفع این مشکل به یک متخصص مراجعه کنید.

دیگ بخار آب گرم می کند اما گرمایش ندارد، علت چیست؟

• ممکن است تنظیمات دیگ را به صورتی انجام دادید که فقط آب گرم داشته باشد و گرمایش ندهد. این مورد از تنظیمات بیشتر برای فصل های گرم استفاده می شود.
• هوای محبوس در رادیاتورها مانع از گرم شدن آن می شود. برای حل این مشکل باید رادیاتورها را تخلیه کنید تا هوای داخل آن خارج شود.
• معیوب بودن دیگ و یا سیستم گرمایشی

لوله میعانات دیگ بخار منجمد شده است؟

در دیگ های بخار لوله ای برای خارج کردن فاضلاب به بیرون وجود دارد که به آن لوله میعانات گفته می شود در فصل زمستان که هوا سرد است اگر دما به زیر صفر برسد آب در داخل این لوله منجمد می شود و دیگ بخار در یک اقدام پیشگیرانه مجبور به خاموش شدن می شود. برای از بین بردن انجماد لوله ی میعانات کافی است آب گرم را روی آن بریزید تا یخ ها آب شده و حرکت مایع ممکن می شود و دیگ بخار شروع به کار کند.

دیگ بخار نه گرمایی دارد و نه آب گرم دارد، علت چیست؟

• دیگ به برق یا گاز و یا آب وصل نیست. ممکن است این قطعی به صورت تصادفی یا به علت قطعی برق باشد.
• اگر فشار دیگ خیلی زیاد و یا خیلی کم شود دیگ بخار خاموش می شود.
• مشکلات مربوط به لوله کشی مثل منجمد شدن لوله میعانات

دیگ بخار خاموش و روشن می شود، علت چیست؟

• کاهش فشار دیگ
• افزایش فشار بیش از حد دیگ
• معیوب بودن ترموستات
• هوای محبوس شده در سیستم
• تجمع رسوبات و زباله ها در لوله ها

دیگ بخار صدا های غیر عادی تولید می کند، علت چیست؟

غیر از صدایی که در حالت کتری از دیگ بخار تولید می شود، دیگ بخار صدا های دیگری تولید می کند که به شرح زیر است:

چراغ پیلوت خاموش می شود، علت چیست؟

دیگ های قدیمی تر احتراق الکترونیکی ندارند، بنابراین برای احتراق سوخت در محفظه احتراق باید روشن نگه داشته شوند. اگر اشتعال مدام خاموش می شود، ممکن است مشکل دیگ داشته باشید. این می تواند مربوط به ترموکوپل معیوب باشد که منبع گاز را قطع می کند یا جریانی که به داخل دیگ می رود و شعله را خاموش می کند. یکی دیگر از مشکلات رایج رسوبات کربن روی چراغ پیلوت است که ممکن است نیاز به تمیز کردن داشته باشد.

علت گیر گردن و نشتی شیر برقی پیلوت چیست؟

اثرات نفوذ اجسام خارجی به شیر برقی پیلوت:

• نفوذ اجسام خارجی به شیربرقی باعث مسدود شدن دریچه شیر و عدم باز و بسته شدن آن می شود.
• اجسام خارجی باعث اصطکاک بین شیر برقی و بدنه شیر می شود.
• مواد خارجی باعث گیرکردن هسته آهنی متحرک آهنربا می شود و باعث از کار افتادن شیر خلبان و عدم باز و بسته شدن آن می شود.
• ماده خارجی باعث می شود که هسته شیر برقی با نشیمنگاه شیر ورودی محکم بسته نشود و نشیمن سوپاپ اگزوز، باعث نشت هوا می شود.

علل نشتی و گیر کردن شیر برقی ناشی از نقص طراحی شیر برقی:

• حلقه راهنما برای قرقره شیر برقی وجود ندارد، بنابراین اصطکاک زیاد است.
• قرقره شیر برقی فقط دارای هدایت یک طرفه است که به راحتی گیر می کند.
• کالیبر شیر پایلوت خیلی کوچک است و مستعد انسداد است.

چراغ قرمز مشعل روشن است در حالی که چراغ سبز خاموش است، علت چیست؟

روشن بودن چراغ قرمز و خاموش بودن چراغ سبز نشان دهنده ی این است که دیگ بخار شما به علت ایمنی خاموش شده یا اصطلاحا قفل شده است. برخی از دلایل ایمنی که باعث این واکنش می شوند عبارتند از:

• پمپ آب گرم را به گردش در نمی آورد در نتیجه آب گرم در داخل مبدل حرارتی باقی می ماند.
• پنکه بویلر کار نمی کند در نتیجه بویلر قادر به دفع گازهای دودکش نیست.
• دیگ بیش از حد گرم شده در نتیجه ترموستات قطع می کند.
• برق به مشعل نمی رسد برای رفع این مشکل در جعبه قطع کننده ی مدار برق کلید برق را که قطع است را وصل کنید. اگر مشکل در قطع کننده نبود باید به متخصص برق مراجعه کنید.
• شکست شعله که به دلیل نبود گاز یا هوای کافی برای نگه داشتن ثابت شعله اتفاق می افتد ناشی از عواملی همچون گرفتگی فیلتر، محفظه و مخزن مشعل کثیف، مشعل شکسته یا فشار بیش از حد در محفظه های احتراق شما می باشد.
• چشمک زدن چراغ قرمز می تواند ناشی از خرابی برد مدار و یا وجود مشکل ولتاژ باشد.

روشن بودن چراغ قرمز و سبز در دیگ بخار نشان دهنده چیست؟

• دیگ بخار در حالت سرویس گیر کرده و عمل نمی کند.
• دیگ بخار با فشاری بین 0.6 بار تا 3 بار کار می کند. در فشارهای زیر0.6 بار و بالای3 بار قفل می شود. درنتیجه می توان گفت که دیگ بخار در فشارهای خیلی زیاد و یا خیلی کم کار نمی کند.
• سنسورهای نظارت کننده بر دمای گرمایش از کار افتاده اند.

چراغ سبز مشعل روشن است و چراغ قرمز خاموش است، علت چیست؟

روشن بودن چراغ سبز کاملا طبیعی است زیرا چراغ سبز نشانگر شعله است در نتیجه زمانی که سیستم گرمایشی روشن می شود چراغ سبز نیز باید روشن شود. در برخی اوقات متوجه می شوید که چراغ سبز روشن و خاموش می شود( اصطلاحا چشمک می زند) در این حالت ممکن است به دلیل معیوب بودن سنسور آب گرم این مشکل رخ دهد که باید عیب یابی شده و تعویض شود.

دیگ بخار روشن است اما چراغ سبز خاموش است، مشکل چیست؟

می دانید که چراغ سبز در دیگ بخار نشان دهنده ی کار کردن دیگ بخار است اما ممکن است حالتی رخ دهد که دیگ بخار شما روشن است اما چراغ سبز خاموش است که احتمالا مشکل از چراغ سبز می باشد. ممکن استLEDچراغ سبز خراب باشد که باید تعویض شود. یا اینکه قطعه PCBکه نور صفحه کنترل را تامین می کند خراب شده باشد و نیاز به تعویض داشته باشد که در این صورت کل چراغ ها از کار می افتد.

چگونه شعله مشعل را تنظیم کنیم؟

• کاهش مقدار فشار گاز از طریق رگولاتور خط گاز
• کاهش دبی گاز از طریق تنظیم شیر برقی های گاز
• افزایش دبی هوا از طریق دمپر موتور

شیر برقی مشعل گازی باز و بسته نمی شود، مشکل چیست؟

از دلایل باز نشدن و یا بسته نشدن صحیح شیر برقی می توان به زنگ زدگی، قطع برق، فشار نامنظم، کمبود تجهیزات، مقدار نادرست ولتاژ یا جریان، کثیفی گیر کرده در سیستم و خوردگی اشاره کرد.

مراحل عیب یابی شیر برقی

• بررسی منبع تغذیه: بررسی کنید که ولتاژ، جریان، فرکانس به درستی به شیر برقی می رسد.
• بررسی اتصالات که به درستی انجام شده باشد.
• بررسی اجزای ضروری شیر برقی
• مطمئن شوید که میزان جریان وارده به شیر برقی متناسب با مشخصات آن باشد.
• دیافراگم شیر برقی را از لحاظ هر گونه آلودگی و کثیفی بررسی کرده و تمیز کنید.

علت اینکه سوپاپ تا حدی بسته می شود چیست؟

از ایرادات دیگری که برای شیر برقی ممکن است اتفاق بیافتد این است که سوپاپ تا حدی بسته می شود که این مشکل ناشی از نادیده گرفتن دستی، فشار ناهموار، مشکلات در برق سیم پیچ، لوله آرمیچر فرورفته، صندلی های سوپاپ آسیب دیده یا برخی از قسمت های نابجای سیستم می باشد که برای حل این مشکل باید سیم کشی، اتصالات بین قطعات، تنظیمات دیافراگم و عملکرد سیم پیچ را به دقت بررسی کنید. در مورد دیافراگم معکوس، سعی کنید قبل از تعویض آن را دوباره نصب کنید.

علت نشتی شیر برقی چیست؟

نشتی شیر برقی ناشی از وجود آلودگی و رسوباتی است که وارد شیر شده و عملکرد آن را مختل کرده است این آلودگی ها منجر به نشتی و مشکلات بسته شدن جزئی می شوند. علاوه بر این آلودگی ها می توانند به طور کامل یک دریچه را مسدود کنند و منجر به خرابی دریچه شوند.

علت خرابی پرشر سوئیچ در بویلر چیست؟

• تجمع زباله باعث مسدود شدن دودکش شده است.
• معیوب بودن فن بویلر
• شکستن برد PCB

به عنوان مثال در صورتی که چراغ پیلوت فن در اثر باد های شدید خاموش شود احتمالا مشکل در تنظیم فن در سرعت پایین و یا تنظیم نادرست آن است. از آن جایی که دودکش باید گاز های موجود را خارج کند اگر فن با سرعت کم کار کند نمی تواند به درستی گاز ها را خارج کند در نتیجه سوئیچ متوجه می شود که اختلاف فشار به اندازه کافی نیست و دیگ را خاموش می کند. در موارد دیگر سوئیچ باز یا بسته می شود و منجر به سیگنال نادرست به برد مدار و در نهایت قفل شدن دیگ بخار نیز می شود.

موارد خرابی در پرشر سوئیچ کدامند؟

• مشکل در سیم پیچی
• رطوبت: رطوبت می تواند به اجزای الکتریکی سوئیچ از جمله کلید فشار هوا وارد شود. در دیگ های قدیمی به دلیل عدم آب بندی درست امکان نفوذ رطوبت به کلید فشار هوا و یا شلنگ های پلاستیکی وجود دارد که ممکن است باعث خطا در عملکرد پرشر سوئیچ شود.
• شلنگ های پیچ خورده و یا شکسته: هر عاملی که باعث مختل شدن جریان هوا و فشار شود باعث می شود که سوئیچ از روشن شدن دیگ بخار جلوگیری کند. این شامل شلنگ های شکسته و پیچ خورده نیز می شود.

ایراداتی که پرشرسوئیچ در دیگ بخار ایجاد می کند.

چرخه دیگ به طور تصادفی خاموش و روشن می شود:

• اگر سیم پیچی سنسور فشار هوا دچار مشکل شده باشد باعث یک ارتباط متناوب با مدار PCB می شود که در نتیجه منجر به خطای خاموش و روشن شدن دیگ شود.

فن بویلر در حال کار کردن است اما دیگ روشن نمی شود(آتش نمی گیرد):

• در حالت عادی اگر فن شروع به کار کردن کند، پرشرسوئیچ با مدارPCB ارتباط برقرار می کند و دیگ روشن می شود اما اگر عامل دیگری وجود داشته باشد که جریان هوا را مختل کند مانند مسدود بودن دودکش، پرشر سوئیچ نمی تواند عمل کند و دیگ روشن نمی شود.

نگهداری از بویلر

نگهداری مناسب از تجهیز بویلر یکی از مهم ترین کارها برای بالا بردن عمر و راندمان این تجهیز می باشد. در صورتی که مخازن تحت فشار بویلر به هر علتی نگهداری و سرویس مناسب نشوند، دچار خرابی و عیوبی مانند پوسته پوسته شدن و خوردگی های عمیق خواهند شد.
برای یک سرویس و نگهداری کارآمد و صحیح باید اقدامات زیر انجام شود:

• برنامه منظم تمیز کاری و نظافت بویلر
• کاهش بلودان بویلر
• بررسی میزان کیفیت آب مصرفی
• چک کردن عایق ها

بازرسی فنی در روند تعمیرات و سرویس بویلر

فرآیند بازرسی و تست بویلر به منظور بررسی و شناسایی محل جداره دیگ و نیز بررسی لوله های آتشخوار صورت می گیرد. در این فرآیند از سلامت و نحوه صحیح کارکرد تجهیزات کنترلی مانند سنسور مشعل، ترموستات اگزوز، سوپاپ اطمینان، پرشر سوییچ، آبنما و مانومتر اطمینان حاصل می شود.

تست و بازرسی سالیانه سرویس و نگهداری بویلر

• بازرسی تجهیزات کنترلی
• بررسی و تست فرآیند ضخامت سنجی شبکه های بدنه، عقب، جلو، کوره، راپر
• انجام تست هیدرواستاتیک
• بررسی داخل مخزن آبگیر
• بازدید داخل محفظه احتراق (کوره)
• چک کردن عملکرد صحیح پرشر سوییچ، سنسور مشعل، ترموستات اگزوز و لوله کنترل