دتکتور گازی

دتکتور گازی چیست؟

دتکتور گازی (Gas Detector) یکی از انواع دتکتور های آتش نشانی موجود در بازار است که جزء یکی از تجهیزات اعلام حریق نیز می باشد و وسیله ای است جهت تشخیص گاز موجود در محیط که پیش از وقوع حادثه این دتکتور قادر به آشکار سازی و اعلام وجود گازهای سمی و خطرناک است.

انواع دتکتور گازی

تقسیم بندی های مختلفی برای دتکتور گازی وجود دارد که دتکتور های گازی از نظر نحوه استفاده در دو نوع پرتابل و ثابت موجود می باشد.

دتکتور گازی ثابت

در محل مناسب و در ساختمان یا به صورت دیواری و یا سقفی نصب می شود و برای تشخیص انواع گاز کاربرد دارد.

دتکتور گازی پرتابل

دتکتور گازی پرتابل دتکتوری قابل حمل است که برای حفاظت از پرسنلی که به صورت مداوم در حال حرکت هستند استفاده می شود و آن ها را از وجود گاز های سمی در مسیر آگاه می کند.

اجزای دتکتور گازی

دتکتور گازی از دو قسمت سنسور و ترانسمیتر تشکیل شده است. که سنسور جهت تشخیص و ترانسمیتر جهت نمایش و کنترل استفاده می شود.

سنسورهای دتکتور گازی

دتکتور گازی ممکن است بسته به نوع آن دارای سنسور های متفاوتی باشد. سنسور هایی که در دتکتور گازی استفاده می شود می تواند یک یا چند نوع از موارد زیر باشند.

• سنسور با فناوری مادون قرمز

تکنولوژی آن بر اساس امواج مادون قرمز است. بدین صورت که دارای یک ترانسمیتر و یک گیرنده نیز است. که یکی امواج را ساطع می کند و دیگری تشخیص می دهد. اگر این امواج با گاز همراه باشند در این روند اخلال ایجاد می شود و میزان نور دریافتی تغییر می کند و دتکتور وجود گاز در محیط را تشخیص می دهد و مقدار تغییر نور ارسالی و دریافتی نوع گاز را مشخص می کند.

• سنسور الکترو شیمیایی

سنسور الکترو شیمیایی دتکتور گازی دارای 3 الکترود می باشد و گازی که وارد سنسور می شود اکسید شده و از آن جایی که این الکترود ها در محلول الکترو لیتی وجود دارند یون های مثبت به سمت الکترود کاتدی و یون های منفی به سمت الکترود آندی حرکت می کنند که باعث شکل گیری جریان الکتریکی می شود.

•  سنسور نیمه هادی

سنور نیمه هادی (MOS) که از یک قطعه با جنس روی تشکیل شده است که به گاز، مخصوصا گاز دی اکسید کربن حساس می باشد در هنگام وجود گاز در محیط با آن واکنش نشان می دهد.

• سنسور کاتالیستی

سنسور کاتالیستی که تکنولوژی آن ها بر اساس اکسید شدن کاتالیست می باشد و دارای یک کویل پلاتینی هستند که در اثر برخورد گاز سمی با کاتالیست اکسید می شوند و به دنبال آن مقاومت کویل افزایش می یابد و وجود گاز در محیط را تشخیص می دهند.

• خروجی دتکتور گازی

خروجی دتکتور گازی به دو صورت رله ای یا دو و سه سیم 4 تا 20 میلی آمپر می باشد.

انواع دتکتور گازی بر اساس گاز تشخیصی

دتکتور های گازی از نظر نوع گاز تشخیصی به شرح زیر می باشند:

• دتکتور گاز سوختنی و انفجار پذیر شامل گاز مایع و CNG
• دتکتور های گاز سمی مانند گاز مونوکسید کربن
• دتکتور گاز اکسیژن

که به طور کلی شامل دتکتور گاز مونوکسید کربن، دتکتور گاز شهری، دتکتور گاز متان، دتکتور گاز فریون، دتکتور گاز رادون و دتکتور گاز دی هیدروژن سولفید و غیره می شود.

همچنین دتکتور گازی به دو دسته دتکتور گاز شهری و دتکتور گاز صنعتی نیز تقسیم می شوند:

• دتکتور گاز شهری

دتکتور گاز شهری یکی از محبوب ترین نوع دتکتور ها می باشد که به آن دتکتور گاز طبیعی هم گفته می شود. دتکتور گاز طبیعی فقط وجود گاز طبیعی را هشدار می دهد و گرما، دود و گاز هایی مثل مونوکسید کربن را تشخیص نمی دهد. ترکیبات گاز طبیعی به طور عمده متان و به مقدار اندک سایر هیدروکربن هاست. سوختن نادرست گاز شهری موجب ایجاد گاز خطرناک مونوکسید کربن می شود.

• دتکتور گاز صنعتی

دتکتور گاز صنعتی ابزاری است که در مناطق صنعتی برای رصد و شناسایی مداوم بخار و گاز های خطرناک و ایجاد هشدار های شنیداری و بصری جهت هشدار به پرسنل استفاده می شود.

کاربرد دتکتور گازی

دتکتور های گازی در محل هایی مثل تونل، استخر، آزمایشگاه ها، پالایشگاه ها، مناطق نفتی، آشپزخانه های صنعتی، پارکینگ ها کاربرد دارد.

نحوه کار دتکتور های گازی

دتکتور های گازی یا به طور مستقل با باتری 9 ولت و یا به صورت متصل به پنل مرکزی کار می کنند که نمونه مستقل آن مورد تایید سازمان آتش نشانی است.
 

نکات نصب دتکتور گازی

• وزن گاز تشخیصی دتکتور نسبت به هوا، در ارتفاع نصب آن موثر است.
• گاز های سبک در ارتفاع بالا نصب می شوند.
• گاز های سنگین در ارتفاع پایین نصب می شوند.
• باید هنگام نصب به آسیب های احتمالی توجه کرد.
• باید شرایط جوی در اوقات مختلف را مد نظر قرار داد. زیرا به طور مثال باد می تواند بر جهت حرکت گاز تاثیر بگذارد.

همچنین برای نصب دتکتور های گاز شهری دو حالت وجود دارد. اولین حالت این است که در اتاق وسایل گازی وجود داشته باشد در این حالت دتکتور باید در فاصله 1 تا 3 متری آن نصب شود. حالت دوم این است که در اتاق وسایل گازی وجود نداشته باشد در این حالت دتکتور باید در سطح تنفس افراد هنگام خواب نصب شود.

دتکتور گازی حرارتی

همانطور که قبل گفته شد دتکتور های ترکیبی قابلیت تشخیص بالاتری دارند. در دتکتور های ترکیبی دتکتور گازی حرارتی نیز موجود است که هم به حرارت آتش و هم به گازهای سمی و خطرناک حاصل از آتش حساس است و سریع تر خطر را اطلاع رسانی می کند.

دتکتور گازی مورد تایید سازمان آتش نشانی

سازمان آتش نشانی تنها دتکتور های گازی مونوکسید کربن را در لیست تجهیزات اعلام حریق خود قرار داده است. همچنین این دتکتور ها باید باطری خور باشند. علاوه بر این طول عمر باطری ها باید 7 سال باشد و به دیوار نصب شوند. همچنین تنها شرکت سازنده داخلی که موفق به گرفتن تاییدیه های سازمان آتش نشانی شده است برند پیشگام است در حالی که بسیاری از برند های خارجی دارای تاییدیه از سوی سازمان آتش نشانی می باشند.

فروش دتکتور

فروش دتکتور های گازی (Gas Detector) و دتکتور های آتش نشانی بنا به حساسیتی که دارند بهتر است از مراکز و فروشگاه های معتبر تهیه گردند. نکته مهم هنگام خرید دتکتور آتش نشانی دقت به داشتن استاندارد های لازم است.

قیمت دتکتور گازی

دتکتور گازی بر حسب نوع آن که می تواند پرتابل یا ثابت باشد و همچنین مدل خروجی، تعداد سنسور، نوع سنسور و نوع گاز آن قیمت های متفاوتی دارد. همچنین برند دتکتور گازی بسیار بر قیمت آن تاثیر گذار است. علاوه بر آن دتکتور گازی دارای نوع ضد انفجار نیز هست که قیمت دتکتور گازی ضد انفجار بیشتر از دتکتور گازی معمولی می باشد.