تعمیرات الکتروموتور

عیب یابی و تعمیر انواع موتور الکتریکی یا الکتروموتور

سیم پیچی و تعمیر انواع برندهای الکتروموتور در هایپر صنعت فامکو همگام با استانداردهای روز صورت می گیرد. برخی از مهم ترین این برندها را در جدول زیر مشاهده می کنید.

سیم پیچی و تعمیر الکتروموتور در برندهای گوناگون

الکتروموتور زیمنس (Siemens)	الکتروموتور ABB
الکتروموتور AEG	الکتروموتور ومات (Vemat)
الکتروموتور گراندفوس (Grundfos)	الکتروموتور گاماک (Gamak)
الکتروموتور وگ (WEG)	الکتروموتور NOV
الکتروموتور ایلماز (Yilmaz)	الکتروموتور لروی سومر (Leroy Somer)
الکتروموتور موتوژن	الکتروموتور الکتروژن
الکتروموتور جمکو	الکتروموتور لوهر (Loher)

تعمیر و سیم پیچی موتور الکتریکی نیازمند آن است که ابتدا نوع کاربری تجهیز مورد بررسی قرار گرفته شود. در مواردی که باعث سوختگی در ساختار موتور های الکتریکی می شود باید نحوه راه اندازی، شرایط محیطی، ولتاژ اعمالی و غیره مورد بررسی قرار گیرد. سیم پیچی الکتروموتور می بایست بر اساس سیم پیچی اورجینال کارخانه سازنده صورت پذیرد. در غیر این صورت و در نبود سیم پیچی استاندارد می بایست به نقشه ها و طراحی الکتروموتور رجوع کرده و محاسبات دقیق را در این زمینه مد نظر قرار داد. برای عیب یابی و تعمیرات الکتروموتور می توان با چند مرحله تست و آزمون کارکرد به راحتی عیب را مشخص کرد. مراحل ذکر شده گام های اصلی هستند، ولی برای انجام مراحل پیچیده تر نیاز است که عیب الکتروموتور توسط تعمیرکار الکتروموتور مشخص شود. در آموزش تعمیر الکتروموتور معمولا دو مرحله اصلی مورد توجه قرار می گیرد:

1. عیب یابی الکتروموتور سه فاز و تک فاز
2. رفع عیب و تعمیر الکتروموتور های صنعتی

الکتروموتور هم مانند هر سیستمی از بخش های مختلفی تشکیل شده است که این اجزای مختلف با در کنار هم قرار گرفتن هدف مشترکی را دنبال می کنند، که همان تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی دورانی است.

اصولا خرابی های الکترو موتور ناشی از وجود6 عامل زیر هستند:

گرمای بیش از حد و درجه حرارت بالا

الکتروموتور ها به دلیل قرار گیری در دما بالا، بیش از حد گرم می شوند که این افزایش دما مانع عملکرد درست الکترو موتور می شود.برای جلوگیری از افزایش دما در الکتروموتورها بهتر است از یک سیتم خنک کننده ویک سیستم تهویه استفاده شودکه در صورت ایراد در سیستم خنک کننده سیستم تهویه به عنوان سیستم پشتیبان وارد عمل شود و مانع از گرم شدن بیش از حد الکتروموتور شود.

وجود آلودگی ها و ذرات گرد و غبار

وجود آلودگی ها از دلایل متداول خرابی های الکترموتور می باشد. آلاینده ها می تواند با مسدود کردن فن خنک کننده باعث افزایش دمای الکتروموتور شده و عملکرد آن را مختل کنند. همچنین نفوذ ذرات گرد و غبار باعث صدمه دیدن عایق الکترو موتور شده و آن را در معرض خطرات گوناگونی قرار می دهد.

اضافه جریان 

در شرایط خاص الکتروموتور به دلایل مختلفی جریان بیشتری می گیرد. این عوامل اصولا قابل پیش بینی نیستند. اما می توان با نصب کردن دستگاه هایی در هنگام سیم پیچی مانع از گرفتن اضافه جریان شد. این دستگاه ها به صورت خودکار در هنگام مواجهه با اضافه جریان اقدام به قطع جریان می کند.

وجود رطوبت

رطوبت تاثیر زیادی بر عملکرد الکتروموتور دارد. وجود رطوبت باعث خوردگی شفت موتور، یاتاقان ها و روتور های آن می شود.همچنین قرارگیری الکترو موتور در معرض رطوبت باعث آسیب دیدن عایق آن می شود.

اگر به مدت طولانی از الکتروموتور استفاده نمی کنید حتما آن را گرم نگه دارید در غیر این صورت الکتروموتور شما نزدیک دمای شبنم افت می کند والکتروموتور شما را در معرض خطرات زیادی قرار می دهد. 

لرزش

لرزش ها و ارتعاشات می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد.خوردگی قطعات یا ناهماهنگی موتور از دلایل عمده ای است ک باعث لرزش می شود.

روانکاری

روغن کاری یکی از مهم ترین عملی است که هم در سالم نگه داشتن الکترو موتور موثر است و هم باعث ایرادات زیادی می شود. روغن کاری درست و به موقع مانع از خوردگی ها و ساییدگی ها قطعاتی مثل بلبرینگ می شود. استفاده نادر ست از روغن با مقدار نامناسب و یا نوع غیر استاندارد روغن باعث آسیب دیدن الکترو موتور می شود. همیشه حین روغنکاری به نوع روغن و تناسب آن با دستگاه، ویسکوزیته روغن، و مدار لازم آن توجه کنید.

در حالت کلی، هنگام عیب یابی الکتروموتور و هر وسیله الکتریکی دیگر با دو نوع عیب روبرو هستیم:

1. عیب در مسیر جریان (عیب الکتریکی)
2. عیب در قطعات مکانیکی (عیب مکانیکی)

تشخیص عیب های الکتریکی در الکتروموتور

در فرآیند تعمیر الکتروموتور بعد از آنکه مطمئن شدیم که تجهیز مورد نظر از لحاظ مکانیکی بدون نقص است، به سراغ قسمت های الکتریکی و عیوب های احتمالی آن می رویم. عیب های الکتریکی معمولاً در مسیر های جریان برق به وجود می آید. که این عیوب به شرح زیر می باشد:

• قطع شدگی
• اتصال بدنه
• اتصال کوتاه حلقه ها

در حالت کلی و برای سهولت در تشخیص عیوب الکتریکی و اقدام برای تعمیر موتور الکتریکی و نحوه رفع آن می توان جدولی را ترسیم نمود، که بر اساس این جدول به نتیجه مناسب دست پیدا کرد:

توقف الکتروموتور تک فاز پس از روشن شدن

اکنون به تعمیر الکتروموتور تک فاز می پردازیم. الکتروموتورهای تک فاز، گاهی ممکن است پس از روشن شدن به کار خود ادامه ندهند. این الکتروموتورها، هنگامی که موتور الکتریکی به حدود 75 تا 80 درصد سرعت کامل خود می رسد، سوئیچ گریز از مرکز باز شده و در نتیجه برق AC را از سیم پیچ شروع یا خازن، قطع می کند و به سیم پیچ اصلی متصل می کند. بنابراین باید موارد زیر بررسی شود:

1. عیب سوئیچ گریز از مرکز

اغلب خرابی الکتروموتورهای تک فاز، به خاطر همین موضوع می باشد و باید وضعیت کنتاکت ها بررسی و اصلاح گردد، یا سوئیچ تعویض شود. در غیر این صورت، باعث سوختگی الکتروموتور خواهد شد. وضعیت معیوب کنتاکت ها:

• کنتاکت ها گرفتگی دارند.
• کنتاکت ها آزادانه حرکت نمی کنند.
• آرک در کنتاکت ها
• کنتاکت ها به هم جوش داده می شوند.

2. ایراد سیم پیچی

اگر مشکل از کلید گریز از مرکز نباشد، مشکوک به ایراد سیم پیچی یا سیم پیچی اشتباه الکتروموتور هستیم.

سیم پیچی الکتروموتور

سیمی که در سیم پیچی الکتروموتور های الکتریکی استفاده می شود، غالبا دارای روکش می باشند. یا به اصطلاح لاکی می باشند. یکی از موارد شایع در اختلال کارکرد الکتروموتور ها معمولا از بین رفتن این روکش می باشد. علت اصلی آن ایجاد حرارت در بار های سنگین است، که متعاقبا با از بین رفتن این روکش ایجاد اتصال کوتاه و در نهایت سوختن الکتروموتور می شود. در تعمیرات الکتروموتور راه تشخیص وجود مشکل، بررسی چشمی و راه دیگر استفاده از اهم متر می باشد. استفاده از یک اهم متر با خروجی 500 ولت برای تست عایق و ایمن بودن سیم پیچ نسبت به زمین توصیه می شود. که قبل از این تست حتما باید دفترچه راهنما دستگاه خوانده شود.

در فرآیند تعمیر الکتروموتور، می توان یکی از دلایل عمده سوختگی در ساختار سیم پیچ الکتروموتور را نارسایی بخش بلبرینگ و یاتاقان ها دانست. در حالت کلی در صورتی که قسمت یاتاقان ها به خوبی کار نکند یا روانکاری مناسب انجام نشود، موجب ایجاد نامیزانی و اصطکاک مضاعف در قطعه روتور شده و موجب اصطکاک بین روتور و استاتور و به طبع آن ایجاد حرارت مضاعف کرده و باعث از بین رفتن ساختار عایق سیم لاکی موجود در ساختار سیم پیچ الکتروموتور می شود. ولی در برخی موارد مشاهده شده که توقف الکتروموتور دارای هیچ نشانه مشخص مکانیکی نیست. در مبحث تعمیرات الکتروموتور می توان مواردی را در این زمینه در نظر گرفت که با توجه به این موارد می توان نسبت به تعمیر موتور الکتریکی اقدام کرد.

انواع سوختگی سیم پیچ

• سوختگی کلی

در تعمیر الکتروموتور، این پدیده می تواند دلایل زیادی مانند عدم روانکاری مناسب، شرایط نگهداری غیر استاندارد و تحمیل بار های غیر مجاز بر الکتروموتور داشته باشد.

• دو فاز شدن یا از دست دادن یک فاز

در تعمیرات الکتروموتور، در این حالت یک فاز از مدار فعالیت الکتروموتور حذف می شود و در نتیجه بار متعلق به فاز سوخته شده به دو فاز دیگر تحمیل شده و باعث افزایش حرارت و در نتیجه سوختگی سیم لاکی درون ساختار سیم پیچی را در پی دارد.

• نصف سیم پیچی بسوزد.

در تعمیر موتور الکتریکی، این نمونه از سوختگی زمانی رخ می دهد که از دو عدد کنتاکتور استفاده شود که در عملکرد یکی از این دو کنتاکتور اشکال و نارسایی وجود داشته باشد.

• سوختن لکه ای

در فرآیند تعمیر الکتروموتور، سوختن لکه ای زمانی رخ می دهد که در ساختار سیم پیچی اتصال کوتاه رخ بدهد. یا اتصال بین سیم پیچ و بدنه رخ بدهد. که در این صورت سوختگی موجب توقف الکتروموتور می شود. وجود آلودگی، گرد و غبار و تغییرات ناگهانی ولتاژ عامل ایجاد این نوع سوختگی در سیم پیچ الکتروموتور می شود.

• سوختن سیم پیچی راه انداز

در فرآیند تعمیرات الکتروموتور، این گونه سوختگی در ساختار سیم پیچی الکتروموتور در نمونه های تک فاز رخ می دهد. اتصال اشتباه سیستم راه انداز و یا اعمال بار های اضافه از عوامل سوختگی سیم پیچ راه انداز می باشد.

موتور ها در سیستم های کنونی به عنوان بازوی اصلی و قلب تپنده هر کارخانه به شمار می روند و خرابی برنامه ریزی نشده الکتروموتورها یکی از علل تحمیل هزینه های بالا بر کارخانجات می باشد. در همین راستا برنامه های تعمیر و نگهداری پیشگیرانه قابل اعتماد به خوبی می توانند باعث طولانی شدن عمر عملکرد موتور و کاهش خسارات گردند. با این حال، برنامه نگهداری پیشگیرانه برای موتور مفید نخواهد بود اگر تجهیزات تست مناسب و ابزار و آموزش وجود نداشته باشد.

روش های متنوع نگهداری ممکن است برای هر نوع از موتور،کنترلر، و یا وسایل مرتبط با آن در تاسیسات وجود داشته باشد. شما باید بهترین روش ها برای تسهیلات را انتخاب کنید و سپس تعیین کنید که چگونه بهترین وجه اعمال آن روش ها مقدور می باشد. اما لازمه برنامه ریزی صحیح در خصوص تعمیرات پیشگیرانه شناخت عوامل موثر بر کارکرد یک تجهیز (الکتروموتور) می باشد.

نکاتی درباره تعمیر سیم پیچی الکتروموتور

به منظور جلوگیری از آسیب رسیدن به عایق بسته استاتور و تغییر شکل سطوح نشیمن، هنگام از بین بردن سیم پیچ با عایق سوخته در کوره ها، دمای کوره نباید بیش از 400 درجه سانتی گراد باشد. در موارد دیگر، هنگام از بین بردن سیم پیچ ها، لازم است که از صدمه به سطوح نشیمن گاه استاتور محافظت کنید.

کلاس عایق، مقاومت عایق و مقاومت دی الکتریک عایق سیم پیچ می بایست با الزامات مستندات تعمیر مطابقت داشته باشد، کیفیت بالای سیم پیچ و روکش لاکی آن به افزایش طول عمر الکتروموتور کمک می کند. برای سیم پیچی الکتروموتور سه فاز پر قدرت باید از درایور استفاده شود. درایور وسیله ای است که از آن جهت تنظیم دور الکتروموتور استفاده می شود. سیم پیچ ها و قطعات باید به طور محکم بسته شوند، عایق شیاری باید محکم به داخل شیارها رانده شوند و هیچ گونه لقی نداشته باشند.

پس از پایان سیم پیچی، جریان و دور الکتروموتور باید با مشخصات پلاک الکتروموتور مطابقت داشته باشد. بعضی از مراکز تعمیر برای سهولت و راحتی در سیم پیچی اقدام به تغییر سایز سیم می کنند، که تغییر در پیکربندی سیم پیچی، کاملا غیر استاندارد می باشد و باعث تغییر امپدانس یا گشتاور خروجی الکتروموتور خواهد شد.

تست تایید سیم پیچی

کمتر مراکز تعمیری هستند که آزمایش تایید سیم پیچی را برای کنترل تغییرات رخ داده، قبل و بعد تعمیر الکتروموتور انجام دهند.

آزمایش تایید سیم پیچی، شامل آزمایش مقاومت عایق، مقاومت سیم پیچ، آزمایش تلفات هسته و تعادل فاز، آزمایش با پتانسیل بالا، شاخص پولاریزاسیون، ولتاژ پله و آزمایش جرقه است، که باید برای یک تعمیر مطلوب مورد توجه قرار گیرد. البته آزمایش عایق کاری، اغلب در بسیاری از تعمیرگاه ها انجام می شود.

آزمایش هستۀ استاتور

از مراحل مهم در تعمیر الکتروموتور آزمایش هسته استاتور می باشد، که شامل بررسی سلامت هسته، آزمایش مقاومت سیم پیچ استاتور، و برای تست یکپارچگی آهن استاتور آزمایش تلفات هسته و آزمایش نقطه داغ انجام می شود، آسیب جدی به هسته استاتور باعث کاهش راندمان الکتروموتور خواهد شد.

تعمیر و نگهداری الکتروموتور

تعمیر و نگهداری الکتروموتور یک برنامه مدون است و می تواند به صورت خلاصه شامل موارد زیر باشد:

1. نگهداری پیشگیرانه
2. نگهداری پیشگویانه
3. تعمیر و نگهداری واکنشی (Reactive)

سیکل و بازه بازرسی و نظارت به نوع الکتروموتور و شرایط کارکردی آن بستگی دارد. موتور به منظور جلوگیری از خرابی و طولانی تر شدن طول عمر آن نیاز به تعمیر و نگهداری و بازرسی منظم دارد. معمولا گفته می شود که موتورها و قطعات آن ها بایستی هر 6 ماه تست و در صورت نیاز سرویس و تعمیر شوند.

1. نگهداری پیشگیرانه موتور

هدف از این نوع نگهداری جلوگیری از ایجاد مشکلات حین عملکرد و اطمینان یافتن از این که موتور به طور مستمر در حالت معمولی یک کارکرد قابل اطمینان را تامین می کند، است. نگهداری پیشگیرانه بخشی از نگهداری برنامه ریزی شده کل سیستم است.

2. نگهداری پیشگویانه موتور

هدف از این نوع نگهداری موتور، اطمینان یافتن از نوع صحیح نگهداری در زمان صحیح انجام است. به منظور تعیین کردن این دو پارامتر، نیاز داریم عملکرد موتور را به صورت پیوسته و منظم پایش کرده و مشکل را قبل از آنکه رخ دهد شناسایی نماییم.

3. تعمیر و نگهداری واکنشی (Reactive)

هدف اصلی از این نوع نگهداری، تعمیر و جایگزین موتور در هنگام رخداد خرابی است. تعمیر و نگهداری راکتیو (انفعالی) به عنوان تعمیر و نگهداری از کار افتادگی نیز شناخته می شود. در این نوع فعالیت هیچ نوع سرویس یا اندازه گیری های منظم انجام نمی شود.

نکاتی درباره تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه

از کار افتادگی دستگاه های صنعتی پر هزینه است، بدلیل اینکه اگر قسمتی از فرآیند از کار بیافتد کل فرآیند متوقف خواهد شد. نگهداری پیشگیرانه موتور با یک مبنای منظم می تواند کمک کند که از خرابی موتور جلوگیری شود و در نتیجه از توقف ناخواسته خط تولید جلوگیری خواهد شد. در پاراگراف های بعدی برخی از ارکان مهم تعمیر و نگهداری پیشگیرانه در الکتروموتور ها معرفی و بررسی خواهد شد.

اقداماتی برای انجام تعمیر و نگهداری پیشگیرانه

تهویه موتور

اگر موتور در محیطی با تهویه کم و محدود نصب و بهره برداری شده باشد، ممکن است دمای موتور به دما های بالایی برسد که می توان به عایق بندی موتور و گریس یاتاقان آسیب بزند. گرد و خاک و آلودگی نیز باعث گرفتگی و مسدود شدن سوراخ ها و مجاری تهویه موتور گردند. از این رو جلوگیری از افزایش دمای بیش از اندازه موتور، حیاتی و مهم است که موتور ها را در جایی با تهویه دائمی نصب کنیم به گونه ای که دما های زیاد به عایق و یاتاقان های آن آسیب نزند به هر مقدار که موتور خنک تر کار کند، طول عمر آن نیز افزایش می یابد. بنابراین، سرپوش فن و پره های خنک کننده بایستی حتی الامکان تمیز شوند.

رطوبت و چگالش

در موتور محفظه بسته با IP55، بخار آب ممکن است چگالیده شده و به مایع تبدیل شود و در نتیجه به سیم پیچ ها و بلبرینگ های موتور برسد. در این موتور، دمای موتور همواره گرمتر از دمای محیط مجاور در حالت پایدار باشد. این کار را می توان با راه حل دیگری مانند برداشتن درپوش تخلیه انجام داد که اجازه خواهد داد میعانات آب از موتور خارج شوند. با برداشتن درپوش تخلیه درجه حفاظت موتور از IP55 به IP44 تنزل می یابد.

اتصالات شل

تمامی اتصالات الکتریکی باید سفت و محکم با گشتاور توصیه شده بسته شوند. خزش در پیچ ها و سیکل های کاری معمولا باعث باز شدن اتصالات می گردد. فیوز ها، اتصالات، کابل ها، کنتاکتور ها و مدار شکن ها اغلب در معرض شل شدن اتصالاتشان هستند و بایستی به صورت منظم چک شوند.

سوختن سیم پیچ الکتروموتور سه فاز

در مبحث تعمیر موتور الکتریکی، می خواهیم چند نمونه از سوختن سیم پیچ های 3 فاز و دلایل ایجاد آن را مورد بررسی قرار دهیم.

1. نمایش دو فاز سوخته و یک فاز سالم در ساختار سیم پیچی الکتروموتور

2. یک فاز سالم و دو فاز سوخته در ساختار مثلث سیم پیچ الکتروموتور

در شکل های 1 و 2 نقص در یک فاز است. در شکل یک اتصال سیم پیچ ستاره است و شکل دو سیم پیچ مثلث است. در حالت کلی در تعمیر الکتروموتور از دست دادن یک فاز نتیجه از دست رفتن ولتاژ یک فاز الکتروموتور است. سوختگی شکل دو نیز نتیجه از دست دادن یک فاز اولیه سیم پیچ اتصال ستاره است.

3. اتصال کوتاه فاز به فاز

وجود ذرات آلودگی و گرد و غبار باعث ایجاد اتصال کوتاه در ساختار سیم پیچ الکتروموتور شده و هزینه های تعمیر موتور الکتریکی را افزایش می دهد.

4. اتصال پهلو به پهلو و ایجاد سوختگی در ساختار سیم پیچ الکتروموتور

5. اتصال بدنه (سیم پیچ به هسته)

در فرآیند تعمیرات الکتروموتور این نوع سوختگی به دلیل ایجاد گرما و عدم دفع این حرارت از ساختار سیم پیچ الکتروموتور می باشد.

6. اتصال سیم پیچ الکتروموتور به لبه شیار

وجود گرد و غبار، آلودگی و افزایش ولتاژ می تواند از عوامل ایجاد این نوع سوختگی باشد.

7. اتصال سیم پیچ درون شیار

عواملی مانند آلودگی، افزایش ولتاژ و اصطکاک موجود بین روتور و استاتور

8. اتصال کوتاه بین اتصالات سیم پیچ

9. ولتاژ نامتعادل ورودی سیم پیچ

به طبع آن از بین رفتن عایق حرارتی ساختار سیم پیچ الکتروموتور و ایجاد سوختگی است. معمولا ولتاژ های نابرابر، ناشی از عدم تعادل بار های تغذیه شده توسط منبع توان، اتصال ضعیف در ترمینال الکتروموتور یا یک اتصال با مقاومت بالا (weak spring) می باشد.

10. سوختگی در کل ساختار سیم پیچی الکتروموتور

به دلیل افزایش بار های اعمال شده بر ساختار سیم پیچی موتور می باشد.

11. سوختگی در ساختار سیم پیچ الکتروموتور به دلیل قفل شدن و توقف روتور در استاتور

12- آسیب به ساختار سیم پیچ در اثر افزایش ناگهانی ولتاژ ورودی

در این نوع آسیب می توان به عواملی چون رعد و برق، نوسانات برقی و تخلیه کامل خازن اشاره کرد.

درصد تاثیر گذاری عوامل موثر در خرابی الکتروموتور

بررسی ظاهری خازن (برای الکتروموتور تک فاز)

در تعمیر الکتروموتور بررسی وضعیت خازن مهم است. خازن معمولا درون یک پوشش فلزی قرار گرفته است. که با توجه به پوشش خارجی خازن می توان متوجه نشت روغن، وجود سوراخ و یا حتی بوی سوختن آن شد. معمولا نشانه های یک خازن معیوب این است که اگر الکتروموتور برای مدتی کار کند، خازن بیش از اندازه داغ کرده، تغییر شکل داده و یا به اصطلاح باد می کند. یا در حالتی خاص پلاستیک قسمت پایین خازن حالت نرمی خود را از دست داده و خشک و شکننده شده است. که در تعمیر موتور الکتریکی باید به بازدید و کنترل خازن در نمونه تک فاز توجه شود.

تست خازن الکتروموتور

ابتدا خازن را از الکتروموتور جدا می کنیم، سپس باید ولتاژ باقیمانده در خازن را خالی کنیم. برای دشارژ کردن خازن از یک قطعه فلزی با دسته عایق، مثل پیچ گوشتی استفاده می کنیم. هنگام دشارژ خازن ممکن است جرقه زدگی یا صدا مشاهده کنیم، که کاملا طبیعی است.

سپس از یک مولتی متر یا اهم متر برای تست خازن استفاده می کنیم. اهم متر را در رنج 1k قرار می دهیم. دو سر پروب را به دو سر ترمینال خازن وصل می کنیم. تفاوتی ندارد دو سر اهم متر را به کدام دو سر ترمینال خازن وصل کنیم. خازن مورد استفاده در موتورهای الکتریکی غیر پلاریزه هستند، ازاین رو ترمینال مثبت و منفی ندارند.

اگر عقربه اهم متر صفر شده، و سپس شروع به حرکت به سمت کیلو اهم کند، خازن سالم است، ولی اگر عقربه در نقطه صفر باقی بماند و هیچ حرکت صعودی نداشته باشد، یا خازن اتصال باز شده باشد، خازن معیوب است و باید تعویض گردد.

بررسی کلید الکتروموتور

در تعمیرات الکتروموتور باید اطمینان حاصل نمود که کلید قطع و وصل الکتروموتور سالم باشد و برق آن به بدنه سرایت نکند.

تشخیص عیوب مکانیکی در الکتروموتورها

اکنون به عیب یابی موتورهای الکتریکی سه فاز و تک فاز خواهیم پرداخت. در عیوب مکانیکی معمولا خرابی قطعات متحرک و ثابت مورد بررسی قرار می گیرند، که به تبع آن باید برای تعمیر الکتروموتور و نسبت به تشخیص عیب و تعویض این قطعات اقدام کرد. در این جا به برخی از از این خرابی ها و دلایل عمده آن اشاره خواهیم کرد.

• الف:شکستگی قالپاق ها (درپوش ها)

در هر الکتروموتور معیوب معمولا ابتدا بدنه و درپوش ها بازدید می شوند. در تعمیر موتور الکتریکی در صورت سالم بودن، می توان به سراغ قسمت های دیگر الکتروموتور رفت. شکستگی درپوش ها معمولا زمانی اتفاق می افتد که ضربه ای ناگهانی یا بار های بیش از حد توان الکتروموتور بر این قطعه وارد شود. این موضوع باعث می شود که حجم قطعه شکسته شده کمی افزایش یابد و در صورت شکسته شدن موجب بر هم خوردن تعادل الکتروموتور می شود و باعث آسیب رساندن به قطعات متحرک و غیر متحرک شود.

در تعمیرات الکتروموتور و برای تشخیص این عیب باید تمامی قسمت های خارجی بدنه و درپوش ها را کنترل کرد. و در صورتی که ترک و شکستگی مشاهده شد، اقدام به جوشکاری در صورت امکان، و در غیر این صورت تعویض کامل آن اقدام نمود.

• خرابی بلبرینگ ها

بلبرینگ ها در اصل نقاط اتکای روتور هستند. که در دو طرف الکتروموتور یافت می شود. در تعمیر الکتروموتور دو حالت کلی مورد بررسی قرار می گیرد، اولا این قطعه وظیفه نقطه اتکا و تحمل فشار وارده بر بدنه را دارد، ثانیا وظیفه کاهش اصطحکاک بین قطعات ثابت و دوار را بر عهده دارد. لذا سالم بودن و کنترل این قطعه در فرآیند تعمیر موتور الکتریکی نقش بسزایی در طول عمر دستگاه و همچنین کارکرد مناسب آن دارد. در این رابطه بازرسی منظم، روغنکاری و سرویس های دوره ای مرتب برای آن ها ضروری است. در تعمیرات الکتروموتور باید مواردی همچون زمان کارکرد، شرایط آب و هوایی و غیره مورد بررسی قرار گیرد.

در حالت کلی خرابی بلبرینگ ها به عوامل زیر بستگی دارد:

1. روانکاری نامناسب (نرسیدن روغن یا گریس در موقع مقرر)
2. استفاده از الکتروموتور در محیطی آلوده تر از آنچه که برای آن ساخته شده است.
3. فشار و بار بیش از حد اعمال شده بر الکتروموتور

علاوه بر موارد ذکر شده بالا در تعمیر الکتروموتور باید نحوه صحیح قرارگیری الکتروموتور نیز مورد بررسی قرار گیرد. به طور مثال مشاهده شده است در مواردی علیرغم آنک ه الکتروموتور منظم روانکاری می شود، بلبرینگ های الکتروموتور مرتبا خراب می شوند. دلیل این موضوع ممکن است این باشد که الکتروموتور تراز بندی (alignment) مناسب نداشته باشد. به طور مثال اگر الکتروموتور برای نصب عمودی طراحی شده باشد، روی پایه افقی نصب شود، به دلیل قرار گرفتن نامناسب الکتروموتور و در نتیجه قرارگیری نامناسب محفظه روغن، با وجود روغنکاری مناسب، روغن به درستی به جریان در نیامده و موجب خشک ماندن بلبرینگ ها خواهد شد. که در نهایت خرابی بلبرینگ ها را به دنبال خواهد داشت.

لنگی محور الکتروموتور

گاهی به خاطر خرابی بلبرینگ ها، بوش ها با اعمال بار های اضافی بر روی تجهیز موجب تاب برداشتن محور روتور می شود و از حالت تعادل مکانیکی خارج می شود. که به اصطلاح از حالت بالانس خارج شده است. در تعمیر موتور الکتریکی مواردی لنگی محور روتور آنقدر زیاد است که با چشم نیز قابل مشاهده است. در موارد لنگی محور الکتروموتور مشکلاتی که بروز می کند معمولا شامل خرابی در تکیه گاه ها، بلبرینگ ها، ایجاد صدا و لرزش های شدید است. در صورت تشخیص ندادن لنگی محور با چشم می توان آن را از الکتروموتور جدا کرده و توسط دستگاه بالانس مورد بررسی قرار داد. و در صورتی که دستگاه بالانس در اختیار نباشد با متصل کردن روتور به دستگاه تراش می توان لنگی آن را تشخیص داد. در فرآیند تعمیرات الکتروموتور در صورت مشاهده خم شدگی روتور، باید آن را بلافاصله تعویض نمود.

درگیر شدن روتور با استاتور

روتور و استاتور توسط یک فاصله هوایی بسیار کم از یکدیگر جدا هستند. که در صورت برخورد این دو قطعه با یکدیگر مشکلات جدی به وجود می آید. در تعمیر الکتروموتور با توجه به اینکه قطعات مذکور اجزا اصلی الکتروموتور را تشکیل می دهند، باید در اسرع وقت مشکل آن برطرف شود. این موضوع می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. مانند خرابی در بلبرینگ ها، بوش ها، جا بجا شدن قالپاق ها و یا شکستگی در آن ها، موجب می شود روتور از حالت تعادل خود خارج شده و با استاتور درگیر شود. علاوه بر موارد ذکر شده، در تعمیر موتور الکتریکی پر شدن فاصله هوایی بین روتور و استاتور توسط گرد و خاک که بیشتر در محیط های آلوده اتفاق می افتد، نیز می تواند دلیلی بر درگیر شدن روتور و استاتور باشد که در هریک از موارد بالا با چرخاندن محور روتور می توان به درگیر بودن آن پی برد.

بررسی فن خنک کننده الکتروموتور

تیغه های خنک کننده الکتروموتور درون یک محفظه فلزی قرار دارند، که این تیغه ها وظیفه رساندن هوا به الکتروموتور و خنک کاری آن را به عهده دارند. در تعمیرات الکتروموتور باید بررسی شود که این تیغه ها با محفظه فلزی پشت تجهیز گارد درگیر نباشند.

با توجه به بررسی موارد بالا و برای تعمیر موتور الکتریکی با در نظر گرفتن هزینه های تعمیر و در صورت به صرفه بودن آن، می توان به جای خرید الکتروموتور جدید، الکتروموتور معیوب را مجددا تعمیر و احیا نمود.

دلایل خرابی زود هنگام بلبرینگ ها

1. نصب اشتباه بلبرینگ
2. آلودگی محل قرار گیری بلبرینگ ها
3. جابجایی نادرست بلبرینگ
4. نگهداری نادرست بلبرینگ
5. عدم روانکاری یا روانکاری نادرست (روانسازی خیلی قدیمی ، مقدار نادرست روانکار ، آلودگی در روانکار)

آزمایش های مکانیکی بعد از تعمیر الکتروموتور

• آزمایش تعادل روتور (متعادل سازی روتور باید برای اطمینان از استاندارد تعادل ایجاد شده، با درجه تعادل ISO مطابقت داشته باشد.)
• عدم وجود ارتعاش یا لرزش (استفاده از استانداردهای API)
• تست بار یا تحمل مجاز (استاندارد API 686)

نظافت موتور ها

1. موتورها بایستی تمیز نگهداری شوند.
2. عاری از گرد و غبار، خاک و شن و روغن باشند.
3. برای تمیزکاری باید از برس های نرم یا کهنه های کتان تمیز استفاده کرد.
4. برای حذف گرد و غبار غیر ساینده روی کاور فن و انباشت کثافت بر روی فن و پره های خنک کن می بایست از جریان هوای فشرده استفاده نمود.
5. جعبه ترمینال موتور هایی که با درجه حفاظت IP55 منطبق شده اند بایستی نظافت شوند.
6. ترمینال های داخل جعبه آن ها باید عاری از اکسیداسیون بوده و از لحاظ مکانیکی در شرایط خوبی باشند. و تمام فضای استفاده نشده در آن عاری از گرد و غبار باشند. برای استفاده تحت شرایط محیطی نامساعد موتور های با حفاظت IP(W) 55 توصیه شده است.

عیب یابی الکتروموتورهای یونیورسال

موتور روشن نمی شود.

• علت: نبودن برق
• رفع عیب: پریز، دو شاخه و سیم رابط را با آوامتر آزمایش نموده و رفع عیب می کنیم.

موتور روشن نمی شود.

• علت: کوتاه شدن ذغال ها
• رفع: چون ذغال ها جزیی از مدار سری موتور می باشد. با کوتاه شدن آن ها ممکن است مدار قطع گردد و موتور روشن نشود با تعویض ذغال رفع عیب می شود در صورت نبودن ذغال در اندازه مورد نظر می توان از ذغال بزرگ تر استفاده کرده و با سوهان آن را به اندازه دلخواه در آورد.

موتور روشن نمی شود.

• علت: خرابی فنر ذغال ها
• رفع: به منظور درگیر بودن همیشگی ذغال با کلکتور از قطعه ای فنر در پشت ذغال استفاده می شود گاهی در اثر رطوبت و یا کار زیاد خاصیت خود را از دست داده ومدار قطع می گردد. با تعویض فنر رفع عیب می شود.

روش های مختلف راه اندازی موتور های آسنکرون

موتورهای آسنکرون با توجه به قدرت و ولتاژ آن به طرق مختلف راه اندازی می شوند و با توجه به اینکه موتور در لحظه شروع به کار جریان زیادی می کشد و این جریان زیاد علاوه بر اینکه به خود موتور صدمه میزند به مصرف کننده های دیگری که از این خط تغذیه می کنند لطمه زده و کار آن ها را مختل می سازد.

بنابراین برای کم کردن جریان شروع به کار موتور باید چاره ای اندیشید؟

معمولا به روش های زیر راه اندازی شده و در نتیجه جریان راه اندازی‌ کم می شود:

1. به طور مستقیم 
2. توسط کلید یا مدار ستاره-مثلث 
3. توسط کمپانساتور 
4. راه اندازی بوسیله اضافه کردن مقاومت در مدار روتور 
5. راه اندازی بوسیله داخل کردن مقاومت در مدار استاتور

راه اندازی موتور به طور مستقیم: برای‌ موتور هایی که بزرگ نیستند و‌ آمپر زیادی از شبکه نمی کشند بوسیله یک کلید سه قطبی به شبکه متصل می شوند.

راه اندازی ستاره-مثلث: ابتدا ولتاژ اولیه را که بر هر فاز متصل می شود،‌ را کم مى کنیم سپس وقتی که موتور به دور نرمال خود رسید ولتاژی که به هر فاز می رسد را زیاد می کنیم.

بنابراین در لحظه اول کلید به حالت ستاره بوده یعنی ولتاژ دو سر هر فاز به u/√3 تقلیل می یابد در نتیجه موتور با توان ⅓ توان نامی خود کار می کند.

استعمال کلید روی انواع موتور ها با روتور قفسه ای یا روتور سیم پیچی امکان پذیر است. ولی در موتور هایی که با بار زیاد کار می کنند از کلید برای راه اندازی استفاده نمی شود. چون گشتاور مقاوم بار زیاد است.

راه اندازی توسط کمپانساتور: این وسیله راه اندازی که اتوترانسفورماتور کاهنده است بین موتور و شبکه قرار می گیرد. این طریق راه اندازی به دلیل اینکه جریان شروع به کار و گشتاور شروع به کار هر دو به یک نسبت پایین می آیند خیلی خوب است. ولی چون هزینه آن زیاد است فقط در موتور هایی که قدرت زیاد دارند استفاده می شوند.

راه اندازی موتورهای قفسه ای بوسیله قرار دادن مقاومت سر راه استاتور: برای جلوگیری از عبور جریان زیاد در موقع راه اندازی موتور می توان مقاومت هایی به طور سری سر راه سیم پیچی های موتور قرار دارد و به تدریج که موتور دور می گیرد دسته مقاومت های راه انداز را به طرف چپ حرکت داده در این صورت کم کم مقاومت ها از سر راه مدار خارج می شود. این طریق راه اندازی به دلیل تلفات انرژی در مقاومت ها زیاد و نیروی کشش در لحظه شروع به کار کم، استعمال کمی دارد.

راه اندازی موتورهای آسنکرون با روتور سیم پیچی با قرار دادن مقاومت سر راه روتور: تمام مقاومت های راه انداز را سر راه سیم پیچی روتور قرار داد. بدین وسیله مقاومت مدار سیم پیچی روتور را به حداکثر مقدار خود می رسانند و سپس استاتور را به شبکه برق وصل می کنند. مقاومت روئستای روتور به تدریج از مدار خارج می شود.

پیدا کردن سرسیم های موتور آسنکرون UVW-XYZ

آیا می دانید اگر موتور آسنکرونی سه فازی داشته باشیم و 6 سر سیم، که سر سیم های آن مشخص نیست، چه باید کرد؟

اگر این سر سیم ها اشتباه وصل شود در عملکرد موتور چه تغییری حاصل می شود؟

پاسخ سوال ها:

تعیین آرایش کلاف ها در شیار

موتور های سه فاز از سه سیم پیچ تشکیل شده که هر کدام از این سیم پیچ ها ⅓ شیار های استاتور را اشغال می کند. این سیم پیچ ها به فاز اول (R)، فاز دوم (S)، فاز سوم (T) شناسایی می شوند. 

• سیم پیچی که از فاز R تغذیه می کند، شروع سیم پیچی را (U) و انتهای آن را با (X)
• سیم پیچی که از فاز S تغذیه می کند، شروع سیم پیچی را (V) و انتهای آن را با (Y)
• سیم پیچی که از فاز T تغذیه می کند، شروع سیم پیچی را (W) و انتهای آن را با (Z)

یافتن سر سیم ها‌

ابتدا باید دو سر هر کلاف را پیدا کنید از مولتی متر یا هر روش دیگری که می شناسید. (یک سر مولتی متر را به یک سر سیم گرفته، سر دیگر مولتی متر را با 5 سر سیم باقی مانده امتحان می کنید. هر کدام که راه داد، آن یک کلاف سیم پیچ است.

اشتباه در سر سیم ها

همانطور که می دانیم موتور سه فاز از سه سیم پیچ تشکیل شده است. که هر کدام از سیم پیچ ها ⅓ شیار های استاتور را اشغال کرده و باعث تشکیل قطب در موتور می شود و قطب ها حرکت دورانی به روتور می دهد. حال اگر سر سیمی تغییر کند در موتور ایجاد قطب نمی شود و موتور حرکت نمی کند و می تواند باعث سوختن موتور شود. 

قبل از انجام کار اگر بار روی موتور قرار دارد بار را از روی موتور بردارید ( تسمه یا غیره).

تنظیم دور موتور های آسنکرون

با دانستن رابطه Nr = [60f/p](1-S) دور موتور آسنکرون را می توان به طریقه های زیر تنظیم نمود:

1. تغییر فرکانس ولتاژ شبکه
2. تغییر قطب ها
3. داخل کردن مقاومت در مدار روتور
4. تغییر ولتاژ موتور

تغییر دور بوسیله تغییر فرکانس: با تغییر فرکانس سرعت سنکرون تغییر می کند و دور موتور تغییر می کند. می توان برای تغییر فرکانس از یک مولد یا مبدل فرکانس استفاده نمود و یک یا چند موتور القایی که در شرایط مشابهی کار می کنند بوسیله آن ها تغذیه شوند، مانند موتور ماشین های کارخانه فولاد سازی و موتور های محرک ماشین نساجی.

تغییر دور بوسیله تغییر عده جفت قطب ها: این تغییر را در موتور های آسنکرونی است که بتوان با سیم پیچ های‌ آن تغییر قطب داد که این حالت در موتور های دو سرعته (دالاندر) دیده می شود که می توان با کلید (دالاندر) دور موتور را تغییر داد. 

تغییر دور با داخل کردن مقاومت در مدار روتور: در موتور های آسنکرون با روتور سیم پیچی شده با تغییر مقاوت مدار روتور می توان سرعت گردش روتور را تنظیم کرد ولی چون راندمان موتور بر اثر تغییر دور تغییر می کند در نتیجه کاربرد این روش خیلی کم است.

تغییر دور با تغییر ولتاژ: از این روش در موتور های کوچک مانند پنکه و غیره استفاده می شود.

موتور آسنکرون با روتور سیم پیچی شده (روتور رینگی)

روتور سیم پیچی شده به جای میله، استاتور را می توان سیم پیچی سه فاز کرد و این سیم پیچ ها را به صورت ستاره وصل می کنیم. در روی محور این موتور سه حلقه که نسبت به هم و نسبت به محور عایق هستند (رینگ) قرار دارد. سه سر سیم پیچی روتور به این سه حلقه متصل می شود و به وسیله جاروبک هایی که روی حلقه ها تکیه دارند، به یک مقاومت سه فاز ستاره متصل می شود. در این موتورها با تغییر مقاومت مدار روتور، می توان به سرعت و گشتاور مورد نظر دست پیدا کرد.

نمودار زیر، تغییر گشتاور و سرعت الکتروموتور به ازای تغییر مقاومت مدار روتور برای ایجاد ماکزیمم گشتاور را نشان می دهد.

موتورهای روتور سیم پیچی شده، به دلیل اتصال دائمی سیم پیچ روتور به بانک مقاومتی خود، دارای تبادل دمایی بهتری در روتور، با محیط بیرونی بوده و همین امر در خنک کنندگی موتور نقش بسزایی دارد. در صورت اتصال کوتاه شدن سر کلاف ها به هم، این ویژگی از بین می رود.

تعمیر روتور سیم پیچی

در مدار روتور یکسری مقاومت های ثابت و کنتاکت ها برای ورود و خروج پله ای مقاومت ها استفاده شده است، ساده ترین راه برای چک کردن آنها، اتصال اهم متر به سرسیم هر یک از آنها در جعبه ترمینال، و کنترل بسته بودن آنها می باشد، مقاومت هر سه فاز روتور باید با هم برابر باشد. یک مقاومت یا کنتاکت معیوب، یا نگهدارنده ضعیف سیم پیچ که منجر به لغزش کنتاکت می شود، باعث ایجاد ولتاژ گذرا و خرابی روتور، به خصوص در قسمت اتصال سرسیم به حلقه لغزان، و سوختن الکتروموتور خواهد شد.
 

مزایای موتور آسنکرون با روتور سیم پیچی شده

• در موقع شروع به کار گشتاور قوی دارد.
• بر خلاف موتور آسنکرون با روتور قفسه ای که جریان شروع به کار آن ها زیاد کم است جریان شروع به کار کمی‌ دارد.
• سرعت آن در مقابل بار های مختلف تقریباً ثابت است.
• تعداد دور آن تا حدی قابل تنظیم است (با کم و زیاد کردن رئوستا راه انداز).
• می توان تا حدی بار آن را زیاد کرد.

معایب موتورهای آسنکرون با روتور سیم پیچی شده

• در مقابل تغییر ولتاژ حساسیت دارد.
• ضریب قدرت آن در موقعی که بار به حد نرمال نیست کم می باشد.
• ضریب قدرت آن ها نسبت به ضریب قدرت موتور آسنکرون با روتور قفسه ای کمتر است.

موارد استفاده و کاربرد موتور های آسنکرون با روتور سیم پیچی شده:

از موتور آسنکرون با روتور سیم پیچی شد برای قدرت های خیلی زیاد مخصوصاً اگر با فشار قوی باشد استفاده می شود و یا اینکه در موقع شروع به کار، موتور احتیاج به گشتاور زیاد داشته باشد مانند به راه انداختن ترن یا جرثقیل ها و غیره.

راه اندازی موتور های سنکرون در حالت بارداری

ساختمان: استاتور موتور های سنکرون از نظر ساختمان دقیقا مشابه استاتور موتور های القایی است سیم پیچ های سه فاز آن در داخل شیار های هسته آهنی استاتور تعبیه شده که وظیفه آن ها ایجاد میدان دوار در هسته استاتور است. روتور این موتور به صورت یکپارچه یا از ورق های مغناطیسی ساخته می شود و بر روی آن یک سیم پیچی جریان مستقیم به نام سیم پیچ تحریک نصب می شود. جریان تغذیه سیم پیچی تحریک روتور، از طریق دو حلقه که بر روی محور روتور نصب شده به وسیله جاروبک ها تامین می شود و روتور این موتورها عملا به صورت یک مغناطیس الکتریکی (چرخ قطب) رفتار می کند که تعداد قطب های روتور به اندازه قطب های سیم پیچی استاتور خواهد بود.
 

طرز کار: هنگام وصل استاتور به شبکه سه فاز، یک میدان دوار که سرعت آن متناسب با فرکانس شبکه و تعداد قطب های استاتور است در آن بوجود می آید و سطح روتور را جاروب می کند. قطب های روتور از طریق قطب های غیر همنام استاتور جذب و لحظه ای بعد مجدداً این قطب ها به وسیله قطب های همنام استاتور دفع خواهند شد. پس میانگین گشتاور صفر و روتور حرکت نمی کند قطب های روتور به دلیل سنگینی و اینرسی موجود در آن نمی توانند به سرعت همراه میدان دوار استاتور بچرخند. پس باید با یک وسیله کمکی (راه انداز) ابتدا سرعت روتور را به نزدیکی سرعت میدان دوار استاتور رساند تا روتور بتواند همراه میدان دوار چرخش کند.
سؤال: گشتاور راه اندازی این موتور ها چقدر است؟

روش های راه اندازی موتور های سنکرون

برای راه اندازی موتور های سنکرون سه روش اساسی می توان به کار برد.

1. کاهش سرعت میدان مغناطیسی استاتور: تا حدی که روتور بتواند طی نیم سیکل چرخش میدان مغناطیسی شتاب بگیرد و با آن قفل شود. این کار را می توان با کاهش فرکانس منبع تغذیه انجام داد.
2. استفاده از یک گرداننده اولیه: که سرعت موتور را تا حد سرعت سنکرون بالا می برد و با طی مراحل موازی کردن ماشین مثل ژنراتور روی خط آورده شود. پس از این مراحل خاموش کردن با جدا کردن گرداننده اولیه ماشین سنکرون را تبدیل به موتور خواهد کرد.
3. استفاده از سیم پیچ های میرا کننده که در انت های قطبین روتور نصب می شود.
4. در موتور های سنکرون سرعت حرکت روتور در هر حال برابر با سرعت میدان دوار استاتور خواهد بود و افزایش بار فقط عقب ماندگی روتور نسبت به میدان را موجب می شود.

اختلاف فاز این دو میدان Bs و BR همان زاویه گشتاور است که از0 تا 90 تغییر می کند. البته اگر افزایش بار بیش از حد باشد. موتور از حالت سنکرونیزم خارج خواهد شد که اصطلاحا آن را ناپایدار می نامیم ضمنا هنگام کار با سرعت سنکرون با تغییرات جریان تحریک امتداد جریان آرمیچر و ضریب قدرت ماشین از حالت پس فازی به اهمی و پیش فازی قابل کنترل خواهد بود که از این خاصیت جهت اصلاح ضریب قدرت شبکه استفاده می شود که به موتور های سنکرون پر تحرک (کار در حالت پیش فازی) خازن های سنکرون نیز گفته می شود (موتور های سنکرون در حالت کار پیش فازی کم تحریک هستند.).

تعمیر الکتروموتور ضد انفجار

همیشه باید به تعمیر الکتروموتور ضد انفجار توجه خاص شود. تفاوت این نوع موتور در این است که در شرایط کاملا مشخصی که امکان نشت مواد منفجره وجود دارد استفاده می شود. بنابراین، ضروری است که برای کاهش خطر انفجار احتمالی، تنها متخصصان چنین موتورهایی را تعمیر کنند. وظیفه اصلی در تعمیر الکتروموتور ضد انفجار، بازگرداندن عملکرد آنها، با حفظ خواص ضد انفجار است. هنگام تعمیر الکتروموتور ضد انفجار، ممکن است لازم باشد که محفظه چدنی یا آلومینیومی تعمیر شود. تعمیر محفظه ضد انفجار، می تواند با استفاده از جوشکاری قوس الکتریکی یا لحیم کاری انجام شود. درز جوش یا لحیم کاری باید به طور کامل ویژگی های ضد انفجار محفظه الکتروموتور را بازیابی کند. بسته به کلاس مقاومت حرارتی الکتروموتور ضد انفجار، برای ترمیم آنها باید از مواد عایق مانند آزبست، فایبرگلاس، میکا، لاک های اشباع کننده و سیم مینای دندان با مشخصات دمایی مناسب استفاده شود.

الکتروموتورهای ضد انفجار مدرن دارای یک یا سه سنسور دما (رله های حرارتی) هستند. این سنسورها با رسیدن به دمای بحرانی مقاومت خود را به طور ناگهانی تغییر می دهند. گنجاندن این سنسورها در مدار کنترل موتور، در صورت گرم شدن بیش از حد الکتروموتور، به طور قابل توجهی خطر انفجار یا آتش سوزی را کاهش می دهد. در عمل، هنگام تعمیر الکتروموتورهای ضد انفجار، بسیاری از متخصصان از اختلال عملکرد سنسورهای دما چشم پوشی می کنند، که این کار غیر قابل قبول است.

هنگام تعمیر موتور الکتریکی ضد انفجار، نظارت بر وجود و حفظ خصوصیات انواع مهر و موم بسیار مهم است. چند پیچ، جعبه های ترمینال را می بندند. هنگام بازگرداندن عملکرد تجهیزات الکتریکی ضد انفجار، کلیه پیچ و مهره ها و اتصالات رزوه ای باید در شرایط خوبی باشند.

تعمیر الکتروموتور فشار قوی (HV)

موتورهای الکتریکی فشار قوی به طور گسترده در صنعت استفاده می شوند و این تجهیزات پیشرفته و گران قیمت هستند، بنابراین تعمیر چنین موتورهایی اغلب سود بیشتری نسبت به خرید الکتروموتور جدید برای مشتری دارد، زیرا حتی تعویض سیم پیچ بسیار ارزان تر از قیمت خرید الکتروموتور است. از آنجا که موتورهای الکتریکی فشار قوی در ولتاژهای بسیار بالایی کار می کنند، الزامات مربوط به کیفیت مواد عایق بسیار زیاد است. عایق باید در برابر درجه حرارت بالا مقاومت کند و از مقاومت الکتریکی و مکانیکی بالایی برخوردار باشد. هایپر صنعت فامکو کلیه تجهیزات لازم برای تعمیر الکتروموتور فشار قوی را در اختیار دارد و در شناسایی و رفع مشکلات انواع الکتروموتور فشار قوی بهترین خدمات را ارائه می نماید.

مراحل تعمیر الکتروموتور فشار قوی

1. ترمیم یا تعویض سیم پیچ استاتور
2. بازسازی یا تعمیر سیم پیچی روتور
3. ترمیم یا تعویض راد های روتور قفس سنجابی
4. تعمیرات و ساخت ورق های هسته روتور و استاتور
5. تعمیرات شافت روتور، بدنه، جاروبک و کلیه قطعات متعلق به الکتروموتور

آزمون های پس از تعمیر الکتروموتور فشار قوی

1. تست هایپات (استقامت دی الکتریک) تا ولتاژ 50 کیلووات 
2. تست تلفات عایقی تا ولتاژ 30 کیلووات
3. تست تخلیه جزئی تا ولتاژ 30 کیلووات
4. تست اتصال حلقه تا ولتاژ 10 کیلووات
5. تست مقاومت عایقی تا ولتاژ 10 کیلووات
6. تست جریان گردابی یا فکو هسته استاتور
7. اندازه گیری مقاومت اهمی با دقت میکرو اهم
8. اندازه گیری اندوکتانس سیم پیچ

مقایسه تعویض و تعمیر الکتروموتور

تعمیر الکتروموتور بهتر است یا تعویض آن؟ فرآیند تعویض سیم پیچی و تعمیرات الکتروموتور در مقایسه خرید یک الکتروموتور آکبند و جدید، به فاکتورهایی مثل قیمت سیم پیچی و تعمیرات الکتروموتور، احتمال خرابی دوباره و قیمت خرید الکتروموتور جدید با کارایی و ضریب بار مناسب، سطح مصرف انرژی الکتروموتور، عمر مفید و غیره بستگی دارد. و در بسیاری از مواقع تعمیر الکتروموتور می تواند به صرفه تر باشد. اگر در هنگام تعمیر الکتروموتور اطلاعات کامل و دقیقی از مشخصات سازنده الکتروموتور در دسترس باشد، احتمال موفقیت تعمیرات و سیم پیچی ما بیشتر خواهد شد و همچنین طول عمر الکتروموتور به دلیل تعمیر مطلوب می تواند افزایش پیدا کند، در اکثر مواقع بعضی از تعمیرگاه ها، اطلاعات دقیق و کاملی از مشخصات سازنده الکتروموتور در دسترس ندارند و مجبورند که به ناچار الکتروموتور را مهندسی معکوس کنند. این فرآیند شامل شمارش تعداد دور سیم پیچ، گام سیم بندی، شروع فازهای R و S و T، اندازه گیری نمره سیم و غیره قبل از حذف سیم پیچ های قدیمی است. همین امر باعث می شود، الکتروموتور به دلیل تکرار سیم پیچی اشتباه بارها و بارها دچار مشکل و سوختگی شود.

تعمیرات الکتروموتور، نیازمند تحقیقات اساسی در مورد علت سوختگی الکتروموتور و جمع آوری اطلاعات دقیق و کامل برای تعمیرات و سیم پیچی الکتروموتور می باشد. آزمایش های میدانی انجام شده روی الکتروموتورهایی که مجدد سیم پیچی شده بودند، نشان داد که علت تلفات در الکتروموتورهایی که مجدد سیم پیچی شده اند به دلیل شوک حرارتی ایجاد شده در هنگام خرابی الکتروموتور می باشد. همچنین آزمایش های دینامومتر روی الکتروموتورهای جدید که سیم پیچ آنها کاملا معیوب و مجدد سیم پیچی شده بودند، نشان داد که این الکتروموتورها می توانند به کارایی و راندمان اولیه خود بازگردند. طبق آزمایش های یک ساله انجام شده در مرکز تعمیر الکتروموتور، موتورهایی که دوباره سیم پیچی یا تعمیر می شوند، در مقایسه با الکتروموتورهای نو، درصدی احتمال خرابی بیشتر دارند، که در صورت تعمیر مطلوب این احتمال کمتر می شود. اگر هزینه سیم پیچی و تعمیرات الکتروموتور و بازگردانی الکتروموتور به شرایط اولیه، بیش از 65 درصد قیمت خرید یک الکتروموتور جدید باشد، به صرفه تر این است که یک الکتروموتور جدید خریداری شود.

انتخاب مراکز تعمیر مجاز الکتروموتور

مراکز تعمیری که دارای برنامه کاری منظم و پرسنل با مهارت فنی بالا هستند و با مشتریان خود صادق می باشند، می توانند خدمات بهتری به شما ارائه دهند. همچنین وجود تجهیزات و ابزارهای پیشرفته تعمیرات و همچنین کیفیت قطعات به کار رفته در فرآیند تعمیر الکتروموتور، از نکات بسیار مهمی می باشند که باید مورد توجه قرار گیرند. چرا که تضمین کیفیت قطعات به کار رفته، سبب افزایش طول عمر الکتروموتور خواهد شد.

قیمت تعمیر الکتروموتور

برای اطلاع از قیمت تعمیر و سرویس الکتروموتور می توانید با کارشناسان هایپر صنعت فامکو تماس بگیرید.