هیدروکلریک اسید (HCl)

فروش اسید کلریدریک (هیدروکلریک اسید)

هیدروکلریک اسید ساده ترین سیستم اسیدی حاوی آب کلر است. این محلول از کلرید هیدروژن و آب و انواع دیگر مواد شیمیایی از جمله یون های هیدرونیوم و کلرید است. این ماده مشابه یک جز طبیعی از اسید معده است که در سیستم های هضم اکثر گونه های جانوری از جمله انسان تولید می شود. اسید کلریدریک همچنین یک معرف شیمیایی بسیار مهم و ماده شیمیایی صنعتی است که در تولید پلی وینیل کلراید برای پلاستیک استفاده می شود. اسید کلریدریک رقیق اغلب به عنوان ماده رسوب زدایی استفاده می شود. در صنایع غذایی، از اسید کلریدریک خوراکی به عنوان افزودنی غذایی و در تولید ژلاتین و همچنین در فرآوری چرم استفاده می شود.

نکته قابل توجه دیگر این است که کلریدریک اسید می تواند به بافت پوست آسیب جدی وارد کند، زیرا کلرید هیدروژن به طور کامل در یک محلول آبی تفکیک می شود.

مشخصات کلریدریک اسید یا اسید هیدروکلریک

نام دیگر هیدروکلریک اسید چیست؟

شاید تا کنون از خود پرسیده باشید که تفاوت هیدروکلریک اسید و اسید کلریدریک چیست؟ یا اینکه نام دیگر اسید کلریدریک چیست؟ نام دیگر هیدروکلریک اسید، کلریدریک اسید است. از نام های دیگر کلریدریک اسید می توان به اسید موریاتیک، ارواح نمک، کلرید هیدرونیوم، اسید کلریدریک و کلروهیدریک اسید اشاره کرد.

تفاوت هیدروژن کلرید و هیدروکلریک اسید چیست؟ هیدروژن کلرید و هیدروکلریک اسید فرمول شیمیایی یکسان (HCl) دارند اما کلریدریک اسید یک اسید معدنی قوی می باشد که شکل مایع دارد و به عنوان یک اسید پایدار شناخته می شود، در حالی که هیدروژن کلرید یک گاز بی رنگ و بی بو است و درون مایعاتی همچون آب قابلیت حل شدن دارد.

ویژگی های شیمیایی و فیزیکی اسید کلریدریک

اسید هیدروکلریک نمک یون هیدرونیوم (⁺H₃O) و کلرید است. این ماده معمولا با ترکیب گاز هیدروژن کلراید با آب تهیه می شود. pH اسید کلریدریک 0 تا 2 می باشد. این اسید یک اسید قوی به شمار می رود، زیرا کاملا در آب جدا می شود. بنابراین می توان از آن برای تهیه نمک های حاوی آنیون کلرید استفاده کرد.

هیدروژن کلرید یک اسید قوی می باشد و دارای یک Ka بزرگ است که بیانگر تفکیک کامل این اسید در آب می باشد. طبق تخمین های تئوریک، Pka این اسید 5.9- است. با این حال، تمایز بین گاز کلرید هیدروژن و اسید کلریدریک مهم است. به دلیل اثر همتراز کنندگی، اسیدیته هیدروکلریک اسید (HCl محلول) تنها به اندازه قوی ترین پروتون دهنده موجود در آب می باشد، یعنی پروتون آب پوشیده که به نام یون هیدرونیوم نیز شناخته می شود. تنها استثنا هنگامی است که غلظت زیاد است و رفتار با حالت ایده آل تفاوت دارد. هنگامی که نمک های کلرید مانند NaCl به HCl آبی اضافه می شوند، فقط یک اثر جزئی بر روی pH دارند، این به ما نشان می دهد که یون کلر (^-Cl) یک باز مزدوج بسیار ضعیف است و HCl کاملا در محلول آبی تفکیک شده است. pH محلول های رقیق HCl با فرض تفکیک کامل ^-Cl و ⁺H پیش بینی شده اند.

از میان شش اسید معدنی قوی رایج در شیمی، اسید کلریدریک به عنوان یک اسید مونوپروتیک کمتر احتمال دارد که تحت واکنش کاهش-اکسایش قرار گیرد. این یکی از کم خطرترین اسیدهای قوی می باشد، زیرا علیرغم اسیدیته بودن، از یون کلرید غیر واکنشی و غیر سمی تشکیل شده است. محلول های اسید کلریدریک با قدرت متوسط در هنگام ذخیره سازی کاملا پایدار هستند و غلظت آن ها با گذشت زمان بدون تغییر باقی می ماند.

اسید کلریدریک اسید ترجیحی برای تعیین مقدار بازها است. تیترانت های قوی اسید به دلیل داشتن یک نقطه پایانی مشخص تر، نتایج دقیق تری می دهند. اسید کلریدریک به عنوان مخلوط دوتایی (دو جزئی) HCl و H₂O دارای یک آزئوتروپ در 20.2 درصد اسید کلریدریک و 108.6 درجه سانتیگراد (227 درجه فارنهایت) است که می توان آن را به عنوان یک استاندارد اولیه در تجزیه و تحلیل کمی استفاده کرد، اگرچه غلظت دقیق آن به فشار جوی که در آن تولید شده است بستگی دارد.

اسید کلریدریک به طور مکرر در شیمی تجزیه برای تهیه نمونه به منظور تجزیه استفاده می شود. اسید کلریدریک غلیظ بسیاری از فلزات و کلریدهای فلزی اکسید شده و گاز هیدروژن را در خود حل می کند. همچنین با ترکیبات قلیایی مانند کربنات سدیم یا اکسید مس (II) واکنش می دهد و کلریدهای محلول قابل تجزیه و تحلیل را تشکیل می دهد.

حلالیت اسید کلریدریک

• محلول درآب
• الکترولیت قوی
• تفکیک پذیری یون های هیدروژن با بار مثبت و یون های کلرید با بار منفی

روش تولید اسید کلریدریک

اسید کلریدریک با حل شدن کلرید هیدروژن در آب تهیه می شود. کلرید هیدروژن به شکل های مختلفی می تواند تولید شود. تولید هیدروکلریک اسید در مقیاس کلان همیشه با تولید صنعتی و کلان سایر مواد شیمیایی گره خورده است، مانند فرآیند کلر آلکالی که هیدروکسید، هیدروژن و کلر تولید می کند. تولید کلر منجر به تولید HCl می شود. این اسید بر خلاف موادی مانند اگزالیک اسید، اسید فرمیک، اسید فسفریک و اسید استیک یک ترکیب اسیدی قوی به شمار می آید.

اسید کلریدریک با مولکول آب پیوند داده و یون هیدرونیوم (⁺H₃O) تشکیل می دهد:

HCl + H₂O ⇌ H₃O⁺ + Cl⁻

در روش دیگر، از ترکیب اسید سولفوریک (ویتریول) و سدیم کلراید، می توان اسید کلریدریک را سنتز کرد. به این ترتیب که نمک و سولفوریک اسید یا نمک و مقداری خمیر نیترات را در کوره ای که دارای همزن می باشد وارد کرده سپس مواد را در دمای ۸۴۰ درجه حرارت می دهند. در مرحله بعد اسید کلریدریک ظاهر شده که می توان آن را پس از سرد کردن و متراکم کردن، از میان جذب کننده عبور داد. در آخر نمک را از کوره خارج می کنند.

محصولات فرعی تولید شده در اثر تجزیه اسید کلریدریک

• کلرید هیدروژن
• کلرید سدیم
• کلر
• مونو کسید کربن
• دی اکسید کربن 
• گاز هیدروژن

واکنش کاهش اکسیداسیون هیدروکلریک اسید (واکنش منیزیم با هیدروکلریک اسید)

اضافه کردن فلز منیزیم به کلریدریک اسید موجب تولید گاز هیدروژن شده که باعث تشکیل کلرید منیزیم MgCl₂ می شود.

بازار صنعتی یا اسید کلریدریک صنعتی

هیدروکلریک اسید یا اسید کلریدریک در محلول های تا 38 درصد HCl (اسید کلریدریک غلیظ) تولید می شود. غلظت های بالاتر تا کمی بیش از 40 درصد از نظر شیمیایی امکان پذیر است، اما سرعت تبخیر آنقدر زیاد است که نگهداری و استفاده از آن به اقدامات احتیاطی اضافی مانند فشار دادن و خنک سازی نیاز دارد. بنابراین عیار اسید کلریدریک صنعتی 30 تا 35 درصد است که برای تعادل کارایی حمل و نقل و از بین رفتن محصول از طریق تبخیر بهینه شده است.

تولید کنندگان عمده هیدروکلریک اسید در سراسر جهان شامل داو کمیکال با 2 میلیون تن سالانه از هیدروژن کلرید گازی، جورجیا گالف (Gerogia Gulf Corporation)، شرکت Tosoh Corporation، شرکت Akzo Nobel و Tessenderlo با 0.5 تا 1.5 تن در سال هستند. کل تولید جهانی، برای مقایسه با HCl بیان شده بر اساس میزان HCl توصیفی به جهت مقایسه آماری، 20 میلیون تن در سال می باشد که با 3 میلیون تن در سال از سنتز مستقیم و بقیه به عنوان محصول ثانویه از سنتزهای آلی و مشابه تخمین زده می شود. تا حد زیادی، بیشتر اسید کلریدریک توسط تولید کننده مصرف می شود. اندازه مصرف هیدروکلریک اسید در بازار جهانی آزاد 5 تن در سال تخمین زده می شود.

اسید کلریدریک در معده

هیدروکلریک اسید معده چیست؟ آیا کلریدریک اسید در بدن یافت می شود؟ در معده شیره ای برای هضم غذا ترشح می شود که شامل کلریدریک اسید می شود. این اسید می تواند باکتری ها را از بین برده و به هضم غذا کمک کند. برای خنثی کردن هیدروکلریک اسید ترشح شده، دوازدهه ماده بی کربنات سدیم را ترشح می کند و محیط بافری می شود. در بعضی موارد اگر میزان این اسید زیاد باشد، مکانیزم های طبیعی معده دچار مشکل شده که موجب سوزش در حلق و مری می شود. همچنین قابل ذکر است هیدروکلریک اسید با اسیدی کردن محیط معده و جلوگیری از قلیایی شدن آن، در واقع مانع رشد قارچ و مخمری با نام کاندیدا و عدم سرایت آن به سایر قسمت های بدن می شود.

اسید کلریدریک غلیظ (اسید کلریدریک 37 درصد تا 33 درصد)

کلریدریک اسید 37 درصد با غلظتی در محدوده 30 تا 37 درصد تولید شده که می توان آن را در غلظت های دیگر تولید کرد. هیدروکلریک اسید سریعا تبخیر شده پس باید به این نکته توجه داشت که آن ها را تحت شرایط خاص در دما و فشار مناسب نگهداری کرد. بالاترین غلظت تولیدی هیدروکلریک اسید 37 درصد بوده ولی در بعضی موارد مشکل و پرهزینه است. اسید کلریدریک 37 درصد آزمایشگاهی در مصارف مختلف مصرف شده که می تواند اثر خورندگی روی بافت انسان داشته باشد.

تفاوت بین اسید کلریدریک و اسید سولفوریک

کلریدریک اسید تک پروتیک بوده در صورتی که اسید سولفوریک دی پروتیک است و نسبت به سولفوریک اسید قوی تر می باشد. این اسید همچنین دارای یک پروتون بوده که از یون کلر جدا می شود. هرچه مقدار pKa یک اسید کمتر باشد آن اسید قوی تر است.

کلریدریک اسید فرار است؟

کلریدریک اسید یک ماده فرار بوده که تقطیر غشایی آن باعث جدایی این ماده از محلول هایش می شود.

کاربرد هیدروکلریک اسید

کلریدریک اسید یکی از انواع اسید معدنی قوی است که در بسیاری از فرآیندهای صنعتی مانند تصفیه فلز استفاده می شود. از دیگر کاربرد های جوهر نمک می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صنایع غذایی و محصولات غذایی مانند شربت ذرت، نوشابه، کوکی، کراکر، کچاپ و غلات، تولید ژلاتین، سس، آب سبزیجات و مواد غذایی کنسرو شده برای تقویت طعم و کاهش فساد
• حل کردن کلسیم کربنات و اسید کلریدریک به منظور تولید نمک کلرید کلسیم و استفاده در جاده های یخ زده
• تولید کلرید کلسیم به عنوان یک تثبیت کننده و قوام دهنده در کالاهای پخته شده و همچنین به عنوان ماده ضد میکروبی
• ساختمان ها (پوسته پوسته کردن رسوب ها و برای پاک کردن ملات از آجرکاری ها)
• خنثی سازی سیستم های بنیادی و به عنوان معرف آزمایشگاه
• آب و فاضلاب و حفظ سطح بهینه pH در آب استخرهای شنا
• اسیدشویی فولاد، حذف رسوب از دیگ های بخار و ماده رسوب زدا
• پالایش سنگ معدن در تولید قلع و تانتال
• تولید ترکیبات آلی، غیرآلی و معدنی
• ساخت گلوکز از نشاسته و کلر، کلرید و کلرور
• فرایندهای خالص سازی نمک طعام
• نظافت و خانه داری (شوینده خانگی به منظور جرم زدایی و نظافت کاشی و سرامیک)
• کنترل pH و خنثی سازی
• بازسازی رزین تبادل یونی
• جهت شستشوی کاتیون ها از رزین های یونی
• لامپ های فتوشیمیایی
• پزشکی
• دارویی
• فرآوری چرم
• تولید نفت
• ساخت باتری
• مواد آتش بازی
• آبکاری با تولید کلرید نیکل
• تولید پلی وینیل کلراید برای پلاستیک و پلیمر
• تولید فوم های پلی اورتان
• عکاسی
• صنایع شوینده
• بدنه اتومبیل و لوازم خانگی
• موثر در تیتراسیون بازها
• تولید اسید دیسکلر
• کاغذسازی
• راه سازی (ساختن پل های تعلیق و کامیون رو)
• احیای اوره
• افزودنی طبیعی و اسانس
• صنایع گاز و پتروشیمی
• صنایع لاستیک سازی
• در ترکیبات کود ها
• در صنایع رنگسازی
• به منظور حذف زنگ زدگی و ناخالصی از فلزاتی همچون آهن، آلیاژها و فولاد ضد زنگ
• اچینگ آلومینیوم
• در تولید فولاد برای کاربرد در پل ها و بدنه خودرو و وسایل مختلف خانگی
• در صنعت گالوانیزه کردن با تولید کلرید روی
• در صنعت نساجی به منظور سفید کردن لباس
• در صنعت تصفیه آب و تولید مواد شیمیایی مختلف همچون پلی آلومینیوم کلراید و کلروفریک
• استفاده در سلاح های شیمیایی مثل تولید گاز خردل
• عامل کمکی در جذب مواد مغذی همچون ویتامین ب 12، کلسیم، روی و منیزیم در بدن
• به منظور حل کردن بسیاری از فلزات، اکسیدها و کربنات های فلزی

نکات مهم در اضافه کردن اسید کلریدریک به آب استخر

• قبل از افزودن اسید به آب استخر میزان قلیاییت آب استخر را در نظر بگیرید.
• ابتدا اسید را در یک ظرف با آب رقیق کنید و در مرحله بعد به استخر اضافه کنید.
• محلول را به آرامی روی سطح آب استخر بیفزایید.
• مقدار اسید به میزان قلیاییت و حجم آب اسخر بستگی دارد.
• محلول غلیظ اسید را نباید مستقیم روی دیواره ها و یا اتصالات و قطعات استخر استفاده کنید.

مزایای کلریدریک اسید

• پایدار است و غلظت خود را در طول زمان حفظ می کند.
• تمایل کمتری به شرکت در واکنش اکسایش کاهش دارد.
• ویژگی جرم گیری و ضد عفونی کنندگی
• محلول در آب

نکات ایمنی اسید کلریدریک (MSDS)

هیدروکلریک اسید MSDS زیر را دارا می باشد:

• غبار اسیدی این ماده می تواند دارای هیدروکلریک اسید متراکم (دودهای اسید کلریدریک) باشد.
• محلول های این ماده و مه آن دارای ویژگی خورندگی هستند.
• این ماده موجب آسیب به پوست، چشم، اندام تنفسی و روده می شود و همچنین به عنوان عامل سرطان زا شناخته شده است.
• بلعیدن این اسید موجب آسیب به دهان، گلو، مری و معده می شود.
• هنگام کار با آن حتما از دستکش، عینک محافظ، لباس مناسب و ماسک استفاده کنید و در صورت آلوده شدن لباس و کفش آن را به سرعت تعویض کنید.
  در صورت استنشاق مصدوم را به هوای آزاد ببرید و علائم حیاتی را چک کنید.
• در صورت تماس با بدن موجب سوختگی شیمیایی، نابینایی، التهاب، زخم ،خونریزی، مشکلات تنفسی، برونشیت، درماتیت، تاول، قرمزی، سوزش و غیره می شود. در صورت امکان آن را با آب فراوان بشویید و سریعا به پزشک مراجعه کنید.
• با در نظر گرفتن نکات بالا می توانید خطرات جانبی این ماده را کاهش دهید.

بسته بندی و نگهداری کلریدریک اسید (هیدروکلریک اسید)

• هیدروکلریک اسید را در ظرف فلزی نگهداری نکنید. برای نگهداری از هیدروکلریک اسید باید از ظروف پلی ونیل کلراید (PVC) استفاده شود.
• دور از نور خورشید و رطوبت نگه دارید و از یخ زدگی آن جلوگیری کنید.
• در صورت نشت این مواد از ظروف از ورود آن به آبراه و آب های زیرزمینی جلوگیری کنید.
• این اسید باید در محیطی خشک و خنک نگه داشته شود.
• این ماده اشتعال زا نیست ولی در مجاورت با فلزات گاز هیدروژن تولید کرده که باعث اشتعال می شود.
• در صورت نشت آن را با آب رقیق کرده و با خاک یا شن جمع آوری و در آخر از محلول کربنات سدیم استفاده کنید.
• هنگام حمل از محکم بودن درب ظروف اطمینان حاصل نمایید.
• لطفا در نظر داشته باشید زمانی که با این مواد کار می کنید باید احتیاط کنید که به اطراف نپاشد.
• این اسید قابل انفجار نیست.
• تا زمانی که آلودگى کاملا از بین نرفته، محیط را محدود کنید. تمیز کردن محیط باید توسط افراد آموزش دیده انجام شود.
• دمای حمل و نقل و نگهداری از هیدروکلریک اسید نباید از ۳۷ درجه سانتیگراد بیشتر باشد.
• توصیه می شود محل نصب مخزن هیدروکلریک اسید روی بتن با سطحی نرم، آسفالت یا فولاد باشد.
• کلریدریک اسید در گالن، بشکه و تانکر به ترتیب در بسته بندی های 20 و 210 لیتری و 24 تنی توسط هایپر صنعت فامکو به فروش می رسد.

بازار جهانی خرید اسید کلریدریک

با توجه به کاربردهای فراوان، این ماده حجم خرید و فروش بالایی در بازار جهانی دارد. شرایط حمل و نقل و مکانیزم عرضه و تقاضا در قیمت هیدروکلریک اسید موثر است. به طور کلی طبق پیش بینی بازار، این محصول می تواند نرخ رشد تقاضای چشمگیری در آینده داشته باشد.

تاریخچه اسید کلریدریک

اسید هیدروکلریک توسط شیمیدان جابر بن حیان در اوائل قرن نهم میلادی کشف شد. در گذشته به این اسید، ارواح نمک گفته می شد. اسید کلریدریک آزاد برای اولین بار به طور رسمی در قرن شانزدهم توسط لیباویوس تولید شد. بعدا توسط شیمیدانانی مانند گلاوبر، پریستلی و دیوی در تحقیقات علمی خود استفاده شد. در صورت عدم فشار و خنک شدن، اسید کلریدریک با غلظت 40 درصد یا بیشتر، به گاز تبدیل می شود. اسید کلریدریک در مقایسه با والد بی آب آن که به نام گاز کلرید هیدروژن یا HCl خشک شناخته می شود، به عنوان کلرید هیدرونیوم نیز شناخته می شود.

لیست قیمت اسید کلریدریک (قیمت هیدروکلریک اسید)

با عرض پوزش کلیه قیمت ها تغییر کرده است، لطفا جهت استعلام قیمت خرید با واحد فروش تماس حاصل نمایید.

تاریخ بروزرسانی: 1401/04/20

* لطفا توجه داشته باشید کیفیت و درصد خلوص در قیمت اسید بسیار موثر است. برای اطلاع از بروزترین قیمت هیدروکلریک اسید می توانید با کارشناسان هایپر صنعت فامکو تماس بگیرید.