پرکلرو اتیلن چیست؟

پر کلرو اتیلن یا تترا کلرو اتیلن که با نام های Pce و Perc (پرک) نیز معرفی می شود یک حلال آلی می باشد که به عنوان یک مایع تمیز کننده خشک شناخته می شود. این ماده در آب به مقدار بسیار کمی حل می شود اما در الکل، اتر، کلروفرم، بنزن و هگزان به راحتی قابلیت حل شدن دارد. در مقاله پیش رو با پرکلرو اتیلن، کاربردهای آن و فرایند تولید این ماده بیشتر آشنا می شویم.

پرکلرو اتیلن چیست و چه کاربردی دارد؟

پر کلرو اتیلن به فرم مایع و بیرنگ می باشد و بویی شیرین دارد و دارای فرمول مولکولی C₂Cl₄ است و یک کلرو کربن شناخته می شود. تاریخچه کشف پر کلرواتیلن مربوط به سال 1821 می شود که مایکل فارادی موفق به کشف آن شده است. او دریافت که با جدا کردن کلر از هیدروکربن ها در دمای بالا می توان پرکلرواتیلن را تولید کرد.

انواع فرایند تولید پرکلرو اتیلن

در کل پرکلرواتیلن به سه روش زیر تولید می شود:

• کلردار کردن هیدروکربن های سبک
• کلردار کردن اتیلن دی کلراید
• اکسی کلونیزاسیون

در واقع بیش ترین مقدار پرکلرو اتیلن از طریق کلردار کردن هیدروکربن های سبک به دست می آید. در فرایند کلرزنی، اتیلن و کلر در حضور کاتالیزوری مانند کلرید آهن (III) یا کربن فعال واکنش می دهند. در این واکنش گاز تتراکلرو اتیلن و کلرید هیدروژن تولید می شود. تتراکلرو اتیلن خام را از روش تقطیر خالص سازی می کنند تا ناخالصی هایی که به عنوان محصولات جانبی واکنش در آن موجود بوده اند، جدا شوند.

پرکلرواتیلن اگر در مجاورت گرما قرار بگیرد تصعید شده و گاز فسژن آزاد می کند. به همین دلیل برای جلوگیری از این کار، تثبیت کننده هایی مانند تری فنیل فسفیت یا پارا دی کلروبنزن به پرکلرو اتیلن خالص اضافه می شوند تا از عمل تصعید جلوگیری شود.

C₂H₄ + 4Cl₂ = C₂Cl₄ + 4HCl

پرکلرواتیلن چه کاربردی دارد؟

• عمده ترین کاربرد پرکلرواتیلن به عنوان تمیز کننده خشک در خشکشویی ها می باشد.
• این ماده به دلیل حلالیت کم در آب و نقطه جوش بالا، حلال مناسبی برای انواع روغن ها و چربی ها می باشد به همین دلیل به عنوان تمیز کننده چربی ها و روغن از روی سطح فلزات و قطعات فلزی کارایی خوبی دارد.
• به عنوان مایع عایق و گاز خنک کننده در ترانسفورماتورهای الکتریکی استفاده می شود.
• در پاک کننده های رنگ، چسب و جوهر چاپ کاربردی است.
• برای حذف دوده از دیگ های بخار صنعتی قابل استفاده می باشد.
• در صنایع خودروسازی، صنایع هوافضا و صنایع لوازم خانگی کاربرد دارد.
• جهت بازیابی گوگرد نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

عوارض پر کلرو اتیلن

در صورت کار کردن مداوم با این ماده و قرار گرفتن طولانی مدت در مجاورت مقادیر بالای آن باعث می شود که روی سیستم عصبی مرکزی تاثیر گذاشته و منجر به بی هوشی یا حتی مرگ شود. علاوه بر این طبق تحقیقات انجام شده مشخص گردیده است که این ماده می تواند بر کبد، کلیه ها و دستگاه تولید مثل تاثیر مضری داشته باشد. همچنین این ماده اگر در مجاورت حرارت قرار بگیرد تصعید شده و تولید گاز فیسژن می کند که بسیار خطرناک می باشد.

نتیجه گیری

با وجود کارایی بالا در استفاده از پرکلرو اتیلن اما به دلیل اینکه این ماده حاوی کلر می باشد، سمی است و استفاده از آن از نظر وضعیت سلامتی افراد و محیط زیست درگیر چالش های بسیاری است، لذا در مورد استفاده از آن در آینده و به طور گسترده نمی توان نظر قطعی داد.